Langdurig gebruik DOAC’s in een jaar tijd verdubbeld

De directe orale antistollingsmiddelen (DOAC) dabigatran (Pradaxa), rivaroxaban (Xarelto) en apixaban (Eliquis) kennen globaal twee toepassingen. In eerste instantie waren ze alleen geregistreerd voor kortdurend gebruik ter preventie van trombose na een knie- of heupvervangende operatie. Later volgde de registratie ter voorkoming van een beroerte of een systemische embolie bij atriumfibrilleren. Voor de laatstgenoemde indicatie, die langdurig gebruik impliceert, werden de middelen aanvankelijk niet vergoed. Sinds de vergoeding voor deze indicatie per 1 december 2012, vormen de DOAC’s bij deze indicaties een alternatief voor de langer bestaande vitamine-K antagonisten (VKA), zoals acenocoumarol en fenprocoumon.
Apothekers verstrekken dit jaar naar verwachting 210.000 keer een DOAC, dat is 90% meer dan in 2013.

Meer starters

De DOAC’s hebben als voordeel dat patiënten niet onder permanente controle van een trombosedienst hoven te staan, wat bij de VKA’s wel het geval is. Als nadeel voor de DOAC’s geldt dat ze - hoewel de werkelijke prijs die de overheid met de leveranciers is overeengekomen niet bekend is - veel duurder zijn dan de VKA’s. Na de verruiming van de aanspraak eind 2012, waaraan de geheime prijsafspraak ten grondslag lag, bleef het aantal langdurige gebruikers van DOAC’s achter bij de verwachting van de overheid. De SFK rapporteerde eerder dat dit aantal in 2013 16.000 bedroeg, waarbij de overheid eind 2012 rekening had gehouden met 23.000 tot 46.000 langdurige gebruikers.
Het aantal patiënten dat start met een langdurige DOAC-therapie neemt wel sterk toe. In 2012, toen vooral de leveranciers de kosten die gemoeid waren met het chronisch gebruik van deze middelen nog voor hun rekening namen, startten 6.000 mensen met een variant die geregistreerd is voor een indicatie met langdurig gebruik. In 2013 waren dat er zo’n 10.000 en dit jaar zullen dat er naar verwachting 19.000 bedragen. Het totaal aantal langdurige gebruikers van DOAC’s zal hiermee in 2014 uitkomen op zo’n 33.000, een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder.

Therapietrouw

Bij DOAC’s is therapietrouw extra belangrijk vanwege de korte halfwaardetijd. De SFK heeft de gemiddelde therapietrouw onderzocht van patiënten die DOAC’s langdurig gebruiken en die in de onderzoeksperiode van een jaar niet overgingen op een VKA of een trombocytenaggregatieremmer. Over de afgelopen 12 maanden bedroeg de gemiddelde therapietrouw 92%. Dit was een jaar eerder nog 87%. Hiermee kennen de DOAC’s een hoge mate van therapietrouw. De gemiddelde scores variëren tussen apotheken. 10% van de apotheken haalt een gemiddeld therapietrouwpercentage van 98%. Aan de andere kant van het spectrum valt een flinke verbetering op. Bij de 10% laagst scorende apotheken was in de afgelopen 12 maanden de gemiddelde therapietrouw 83% tegen 69% een jaar eerder.

Figuur 1: Aantal verstrekkingen DOAC’s per kwartaal door openbare apotheken sinds 2010 (*=verwachting)

Aantal verstrekkingen DOAC’s dit jaar 90% hoger dan in 2013