1.3

Richtlijn

Medicatiebewaking

Risico

Trombocytenaggregatieremmers (TAR) en COXIbs kunnen, zeker bij risicopatiënten, zorgen voor maagperforaties, -bloedingen en ulceraties. Maagbescherming verkleint het risico op deze complicaties.

Indicator

Ligt het percentage gebruikers van trombocytenaggregatieremmers met risico op maagschade en gelijktijdig gebruik van adequate maagbescherming boven de ondergrens van 81%?

• Ja
• Nee

Toelichting ondergrens

Voor deze - en alle volgende - ondergrenzen geldt dat deze is bepaald aan de hand van de scores van apotheken over 2017. Deze ondergrenzen zijn bepaald als mediaan van alle landelijke scores minus 1,5 keer de standaarddeviatie. De ondergrens is nooit hoger dan 90%

Rapportageperiode

Kalenderjaar 2018

Richtlijn

Medicatiebewaking

Rapportageperiode

Voorafgaande 12 maanden

Medicatie

TAR of COXIB
B01AC06 (ASA), B01AC08 (carbasalaatcalcium), B01AC30 (combinatie preparaten), M01AH (COXib)

 
Overige middelen met risico op bloedingen: Ns-NSAIDs (zonder COXibs) met overige middelen zonder injectie’s: 
M01A (Niet-steroïde anti-inflammatoire en antireumatische middelen)  zonder de farmaceutische vormen 18, 21, 44, 76, 79, 82, 83, 174, 550, 551, 552, 559 en zonder M01AX05, M01AX12, M01AX21, M01AX24, M01AX25, M01AX26 en zonder M01AH (COXibs)

Antistollende medicatie: 
B01AC04 (clopidogrel), B01AC22 (prasugrel), B01AC24 (ticagrelor),B01AC25 (cangrelor) PRK 124575, B01AE07 (dabigatran), B01AF (Directe remmers van factor Xa)
Vitamine K-antagonisten: 
B01AA 
Corticosteroïden:
H02AB zonder de farmaceutische vormen 18, 21, 44, 76, 79, 82, 83, 174, 550, 551, 552, 559 

SSRI’s en gerelateerde: 
N06AB, G04BX14 (SSRI's), N06AX16 (venlafaxine), N06AX05 (trazodon), N06AX21 (duloxetine) 
Overige: 
C03DA01 (spironolacton) 

Adequate maagprotectie: 

 A02BC01 (zonder PRK 60054, 88781), A02BC02, A02BD04, A02BC03, A02BC05, A02BC04

Aflevering

Aflevering in de rapportageperiode of de voorafgaande 3 maanden, behalve voor TAR of COXibs, waar alleen ‘afleveringen’ zijn meegenomen in de ‘rapportageperiode’ en bij ‘maagprotectie’, waar ook ‘afleveringen’ in de voorafgaande 4 maanden zijn meegenomen.

Gebruiker Vitamine K-antagonisten

Bepaal het gebruik van 'vitamine K-antagonisten' op basis van afleveringen 'vitamine K-antagonisten'.

Standaardgebruiksperiode

Bepaal het gebruik van 'vitamine K-antagonisten' op basis van afleveringen 'vitamine K-antagonisten' in de rapportageperiode. Indien geen dag gebruik door de apotheek is ingevuld, standaard 90 dagen aanhouden.
Indien bij ‘glucocorticosteroȉden’ geen dag gebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 5 dagen als gebruiksperiode aan. Voor de overige ‘co-medicatie’ houden wij standaard 30 dagen als gebruiksperiode aan. Indien bij ‘maagprotectie’ geen dag gebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 3 dagen als gebruiksperiode aan.

Gecorrigeerde gebruiksperiode

Binnen de 'gebruikers' van een geneesmiddelgroep de gebruiksperioden corrigeren voor overlappende afleveringen.

Gebruiker

Met een 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van minimaal 3 dagen in de rapportageperiode ook op basis van 'afleveringen' in de voorafgaande 3 maanden, behalve bij ‘TAR’  waar ‘gebruik’ alleen is meegenomen op basis van afleveringen in de rapportageperiode

Gelijktijdig gebruik

Overlappende 'gecorrigeerde gebruiksperioden' van de aangegeven geneesmiddelgroepen (onafgebroken) voor tenminste 3 dagen

Patiënten met risico op maagschade

1. Patiënten boven  80 jaar 
2. Patiënten boven 70 en tot en met 80 jaar en 'gebruik' van tenminste een 'overige middel met risico op bloedingen' 
3. Patiënten boven 60 en tot en met 70 jaar met ' gelijktijdig gebruik' van tenminste twee 'overige middelen met risico op bloedingen' en ‘TAR’

Adequate maagprotectie

'Gebruiker' van 'PPI’

Passant

Een passant is iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen

Inclusie: patiënten boven 60 jaar

Selecties

Exclusie: passant
A: 'Patiënten met risico op maagschade' en 'gebruik' van 'TAR of COXib' 
B: Patiënten uit 'A' die in de rapportageperiode 'gelijktijdig gebruik' hadden van 'adequate maagprotectie' met ‘ gebruik’ van ‘ TAR’ voor tenminste 3 dagen

Teller

B

Noemer

A

Percentage

B / A is boven de ondergrens van 79%

Voor deze - en alle volgende - ondergrenzen geldt dat deze is bepaald aan de hand van de scores van apotheken over 2017. Deze ondergrenzen zijn bepaald als mediaan van alle landelijke scores minus 1,5 keer de standaarddeviatie. De ondergrens is nooit lager dan 90%

Onderbouwing

Volgens de NHG-Standaard Maagklachten (2013) is maagprotectie geïndiceerd bij gebruikers van salicylaten in lage dosering, die 80 jaar of ouder zijn en voor gebruikers van TAR tussen 60 en 80 jaar met gebruik van tenminste één (70-80 jaar) of twee (60-70 jaar) andere middelen met risico op bloedingen.

Coxib’s vergroten het risico op maagcomplicaties ten opzichte van placebo met een factor 1.8. Dit risico is vergelijkbaar met dat van salicylaten in antitrombotische dosering. De expertgroep van de landelijke set Medisch Farmaceutische Beslisregels, MFB heeft op 04-03-2014 besloten om coxib’s te koppelen aan de MFB maagbescherming. Voor coxib’s worden dezelfde risicofactoren aangehouden als voor salicylaten in antitrombotische dosering.

Als maagbescherming raadt de NHG standaard Maagklachten een protonpompremmer aan. Andere preventieve maatregelen zoals het voorschrijven van misoprostol of H2 antagonisten in een dubbel dosering genieten niet meer de voorkeur.

Type indicator

Uitkomst van processen met een ondergrens