U bent hier: Home / Documentatie / KISSbasisset / KISS Basisset

KISS Basisset

Hieronder vindt u een toelichting op de indicatoren die gehanteerd worden in de KISS Basisset. Klik op één van onderstaande titels voor de definitie.

Indicator nr.	naam
2.3	Actieve dossiers van patiënten met een vastgelegde opt-in (alleen noemer)
7.1	Maagprotectie bij risicopatiënten > 60 jaar met niet-selectieve NSAIDs
7.3	Opioïd gebruikers met laxans
7.5	Voorkeursmiddelen cholesterolverlagers, nieuwe gebruikers
7.6	Hart- en vaatziekten met cholesterolverlagers
7.13	Maagprotectie bij risicopatiënten met TAR gebruik
7.15	Foliumzuur bij methotrexaatgebruik (indicator poliklinische apotheken)
7.16	Antilipaemica bij patiënten met diabetes
7.17	Hoge dosering digoxine bij patiënten boven 70 jaar
7.20	Voorkeursmiddelen RAS-remmers, nieuwe gebruikers
7.22	Therapietrouw bij DOAC gebruik
7.23	Glibenclamide bij patiënten van 71 jaar of ouder (alleen teller)
7.24	Nortryptiline bij patiënten van 65 jaar en ouder
7.25	Start DOAC's bij patiënten van 71 jaar en ouder (alleen noemer)
7.26	Niet starten met combinatiepreparaten ter inhalatie
7.27	Starten met 2de generatiepil hormonale anticonceptiva

2.3 Actieve dossiers van patiënten met een vastgelegde opt-in (alleen noemer)

Omschrijving	Percentage actieve dossiers met een vastgelegde opt –in
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Aflevering WMG	Aflevering WMG-geneesmiddel in de rapportageperiode
Asielzoekers en illegalen	Patiënten met UZOVI 2650 (asielzoekers) en UZOVI 9989 (illegalen)
Selecties	Exclusie: ‘asielzoekers en illegalen’ A: Aantal patiënten met een 'aflevering WMG' in de rapportageperiode B: Niet met SFK gegevens te berekenen

7.1 Maagprotectie bij risicopatiënten met niet-selectieve NSAIDs

Omschrijving	Percentage niet selectieve NSAID gebruikers met risico op maagschade met gelijktijdig gebruik van adequate maagbescherming
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Ns-NSAIDs (zonder COXibs) met overige middelen zonder injectie’s: M01A (Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische middelen) en N02BA01, N02BA11, N02BA15, N02BA51, N02BA65 (overige middelen) zonder de farmaceutische vormen 18, 21, 44, 76, 79, 82, 83, 174, 550, 551, 552, 559 en zonder M01AX05, M01AX12, M01AX21, M01AX24, M01AX25, M01AX26 en zonder M01AH (COXibs) Antistollende medicatie: B01AC06 (ASA), B01AC08 (carbasalaatcalcium), B01AC30 (combinatiepreparaten), B01AC04 (clopidogrel), B01AC22 (prasugrel), B01AC24 (ticagrelor), B01AE07 (dabigatran), B01AF (DOAC's) Vitamine K-antagonisten: B01AA Glucocorticosteroïden: H02AB zonder de farmaceutische vormen 18, 21, 44, 76, 79, 82, 83, 174, 550, 551, 552, 559 SSRI’s en gerelateerde: N06AB (SSRI's), N06AX16 (venlafaxine), N06AX05 (trazodon), N06AX21 (duloxetine) Overige: C03DA01 (Spironolacton) Reuma: L04AA27, L04AB04, L04AC03, L01CB01, P01BA01, L04AB01, L04AB06, P01BA02, L04AB02, L04AA13, L04AX03,A07EC01, L04AC07, L04AB05, L04AX01, L04AD01, L01AA01, L01XC02, M01CC01, M01CB01 Antidiabetica: A10 Lisdiuretica: C03CA, C07C, C07D RAS-remmer: C09 Maagprotectie: PPI: A02BC Misprostol: A02BB01 H2 antagonisten A02BA
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode of de voorafgaande 3 maanden, behalve voor ‘ns-NSAIDs, waar alleen ‘afleveringen’ zijn meegenomen in de ‘rapportageperiode’ en voor ‘maagprotectie’ waar ‘afleveringen’ zijn meegenomen in de voorafgaande 4 maanden
Standaardgebruiksperiode	Bepaal het gebruik van 'vitamine K-antagonisten' op basis van afleveringen 'vitamine K-antagonisten' in de rapportageperiode. Indien geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, standaard 90 dagen aanhouden. Indien bij ‘glucocorticosteroiden’ geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 5 dagen als gebruiksperiode aan. Voor de overige ‘co-medicatie’ houden wij standaard 30 dagen als gebruiksperiode aan. Indien bij ‘maagprotectie’ geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 3 dagen als gebruiksperiode aan.
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Binnen de 'gebruikers' van een geneesmiddelgroep de gebruiksperioden corrigeren voor overlappende afleveringen
Gebruiker	Met een 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van minimaal 3 dagen in de rapportageperiode ook op basis van 'afleveringen' in de voorafgaande 3 maanden, behalve bij ‘ns-NSAIDs’ waar ‘gebruik’ alleen is meegenomen op basis van afleveringen in de rapportageperiode
Gelijktijdig gebruik	Overlappende 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van de aangegeven geneesmiddelgroepen (onafgebroken) voor tenminste 3 dagen in de rapportageperiode
Dubbele dosering	zie tabel H2 antagonisten
Co-medicatie	'Antistollende medicatie', 'vitamine K-antagonisten', 'glucocorticosteroïden', 'SSRI's en gerelateerde', 'overige'
Hartfalen	Aanwijzing hiervoor door 'gelijktijdig gebruik' voor tenminste 14 dagen van 'lisdiuretica' en 'RAS-remmer' onafgebroken in de rapportageperiode
Diabetes	Patienten met een 'aflevering' van 'antidiabetica' in de rapportageperiode
Reuma	Patiënten met gebruik uit ‘reuma’ op basis van afleveringen in de rapportageperiode of de voorafgaande 4 maanden
Co-morbiditeit	'Reuma', 'Diabetes', 'Hartfalen'
Patiënten met risico op maagschade	1. Patiënten van 71 jaar of ouder 2. Patiënten van 61 jaar tot en met 70 jaar met een ‘co-morbiditeit of met ‘gelijktijdig gebruik van 'co-medicatie'
Maagprotectie	'Gebruiker' van 'maagprotectie’(PPI’ of ‘H2 antagonisten’ in ‘dubbele dosering’ of ‘combinaties’)
Passant	Een passant is iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: passant A: 'Patiënten met risico op maagschade' en 'gebruik' van ns-'NSAID' B: Patiënten uit 'A' die 'gelijktijdig gebruik' hadden van 'maagprotectie' voor tenminste 3 dagen
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Tabel H2 antagonisten

Stofnaam	ATC code	1 DDD	Dubbele dagdosering ivm NSAIDs	Dubbele dagdosering [DDD]
Cimetidine	A02BA01	800 mg	800 mg	1
Famotidine	A02BA03	40 mg	80 mg	2
Nizatidine	A02BA04	300 mg	300 mg	1
Ranitidine	A02BA02	300 mg	600 mg	2

Onderbouwing
Volgens NHG-standaard Maagklachten (2013) zijn bij gebruikers van niet-selectieve NSAID’s ouder dan 70 jaar preventieve maatregelen noodzakelijk ter preventie van maagcomplicaties. Voor NSAID-gebruikers tussen 60 en 70 jaar met een gegeven co-morbiditeit of co—medicatie is maagprotectie eveneens gewenst. De voorkeur gaat uit naar maagbescherming met een protonpompremmer. Andere preventieve maatregelen zijn het voorschrijven van misoprostol of H2 antagonisten in een dubbele dosering (HARM-wrestling report 2011, aanbeveling nr. 8 pagina 40).

7.3 Opioïd gebruikers met laxans

Omschrijving	Percentage gebruikers sterke opioïden met tevens laxantia
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Opioïd: N02AA01 (Morfine), N02AA03 (Hydromorfon),N02AA04 (Nicomorfine), N02AA05 (Oxycodon), N02AB02 (Pethidine), N02AB03 (Fentanyl), N02AC01 (Dextromoramide), N02AD01 (Pentazocine), N02AE01 (Buprenorfine), N02AF02 (Nalbufine), N02AX06 (Tapentadol) Laxans: A06A zonder A06AA (Emolientia) en zonder A06AG (Klysma’s) A02AA02 (magnesiumoxide) A02AA03 (magnesiumperoxide) A02AA04 (magnesiumhydroxide) Motiliteitsremmende middelen: A07DA (motiliteitsremmende middelen)
Gebruiker	Met een gebruiksperiode van tenminste 3 dagen in de rapportageperiode op basis van afleveringen in dit jaar en/of in de voorafgaande 3 maanden
Aflevering motilititeitsremmende middelen	Aflevering in de rapportageperiode
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Binnen de 'gebruikers' de gebruiksperioden van de medicatiegroepen bij deze indicator corrigeren voor overlappende afleveringen; voor opioiden wordt gecorrigeerd op stofniveau (ATC_5).
Standaard gebruiksperiode	Indien bij 'opioïden' geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 14 dagen als gebruiksperiode aan. Indien bij 'laxantia' geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 30 dagen als gebruiksperiode aan
Gelijktijdig gebruik 3 dagen	Overlappende gebruiksperioden van 'opioïd' en 'laxans' voor tenminste 3 dagen in de rapportageperiode onafgebroken
Passant	Standaard uitgesloten van deze selecties zijn passanten. Een passant is iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' of 'aflevering' 'motiliteitsremmende middelen' A: Patiënten met 'gebruik' van 'opioïden' B: Patiënten uit 'A' die tenminste 1 keer in de rapportageperiode 'gelijktijdig gebruik' hadden van een 'laxans'
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing
De NHG Standaard Pijn (2016) vermeld bij het toevoegen van een opioid in stap 4 van de pijnbestrijding het direct (preventief dus) toevoegen van een laxans, en verwijst hiervoor door naar de NHG Standaard Obstipatie. Deze NHG Standaard (2010) beveelt lactulose en macrogol als eerste keuzes aan. Dit beleid komt overeen met hetgeen de Farmacotherapeutische richtlijn Pijnbestrijding (2007) vermeldt : Voorkóm obstipatie door vanaf de start van het opioïd een mild laxans toe te voegen zoals lactulosestroop of macrogol/elektrolyten. Het Harm-wrestling rapport (2011) geeft eveneens deze aanbeveling, nr. 34, pagina 76.

7.5 Voorkeursmiddelen cholesterolverlagers, nieuwe gebruikers

Omschrijving	Voorkeursmiddelen cholesterolverlagers, nieuwe gebruikers
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Cholesterolverlagers: C10 Simvastatine: C10AA01
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Eerste uitgifte zonder switch	Aflevering in de rapportageperiode zonder dat er in de voorafgaande 24 maanden een aflevering van de geneesmiddelgroep is geweest*. De gebruiksduur van de eerste uitgifte was niet langer dan 30 dagen. Tevens is bij de aflevering een eerste uitgiftetarief vastgelegd. De eerste uitgifte wordt bepaald met behulp van alle afleveringen, dus ook de afleveringen van specialisten.
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' Inclusie: Huisartsenvoorschriften A: Patiënten met een 'eerste uitgifte zonder switch' van ' cholesterolverlagers' B: Patiënten uit 'A' met een 'eerste uitgifte' van 'simvastatine'
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

* Om aanvullend aan de gebruikelijke voorloopperiode van 12 maanden zonder aflevering bij een eerste uitgifte ook uit te sluiten dat een patiënt van bijv. simvastatine i.v.m. bijwerkingen is geswitched naar een andere statine, is de periode zonder aflevering van een statine verhoogd naar 24 maanden i.p.v. 12 maanden.

Onderbouwing
Wanneer een patiënt voor het eerst een cholesterolverlagend middel gaat gebruiken gaat volgens de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement (2012) de voorkeur uit naar simvastatine. Bij het niet behalen van de streefwaarden kunnen atorvastatine of rosuvastatine worden voorgeschreven.

7.6 Hart- en vaatziekten met cholesterolverlagers

Omschrijving	Percentage patiënten met gebruik van nitraten of thrombocytenaggregatieremmers dat gelijktijdig een cholesterolverlager gebruikt
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Cholesterolverlagers: C10 Nitraten: C01DA TAR: B01AC
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode of de voorafgaande 3 maanden
Aflevering nitraten	Aflevering in de rapportageperiode of de voorafgaande 6 maanden
Gebruiker	Met een gebruiksperiode van minimaal 3 dagen aaneengesloten in de rapportageperiode op basis van een 'aflevering'.
Standaard gebruiksperiode	Indien voor ‘nitraten’ geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 90 dagen als gebruiksperiode aan
Chronische gebruiker nitraten of TAR	'Gebruiker' op basis van 2 afleveringen van 'aflevering nitraten', ofwel van 'aflevering' 'TAR', waarbij de laatste aflevering in de meest recente 4 maanden is geweest
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Binnen de 'gebruikers' de gebruiksperioden van de medicatiegroepen bij deze indicator op groepsniveau van de geneesmiddelen corrigeren voor overlappende afleveringen
Tegelijkertijd gebruiker	Overlap van 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van 'gebruiker' van 'nitraten' of 'TAR' en 'gebruiker' van 'cholesterolverlagers' voor tenminste 3 dagen onafgebroken in de rapportageperiode
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' Inclusie: Patiënten van 40 tot 80 jaar, voor behandeling met ‘TAR’ en ‘nitraten’ alleen de huisartsreceptuur A: 'Chronische gebruiker nitraten of TAR' B: Patiënten uit 'A' die 'tegelijkertijd gebruiker' zijn van 'cholesterolverlagers'
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing
De NHG-standaard Cardiovasculair Risicomanagement (2012) geeft aan dat patiënten met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten met een cholesterolverlagend middel dienen te worden behandeld ter preventie van atherosclerose. De eerste keuze hierin zijn statines. Indien statines niet worden verdragen geeft dezelfde standaard aan dat er cholestyramine, gemfibrozil en nicotinezuur kunnen worden voorgeschreven.

7.13 Maagprotectie bij risicopatiënten met TAR

Omschrijving	Percentage gebruikers van trombocyten aggregatieremmers met risico op maagschade en gelijktijdig gebruik van adequate maagbescherming
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	TAR: B01AC06 (ASA), B01AC08 (carbasalaatcalcium), B01AC30 (combinatiepreparaten) Overige middelen met risico op bloedingen: Ns-NSAIDs (zonder COXibs) met overige middelen zonder injectie’s: M01A (Niet-steroide anti-inflammatoire en antireumatische middelen) en N02BA01, N02BA11, N02BA15, N02BA51, N02BA65 (overige middelen) zonder de farmaceutische vormen 18, 21, 44, 76, 79, 82, 83, 174, 550, 551, 552, 559 en zonder M01AX05, M01AX12, M01AX21, M01AX24, M01AX25, M01AX26 en zonder M01AH (COXibs) Antistollende medicatie: B01AC04 (clopidogrel), B01AC22 (prasugrel), B01AC24 (ticagrelor), B01AE07 (dabigatran), B01AF (DOAC's) Vitamine K-antagonisten: B01AA Glucocorticosteroïden: H02AB zonder de farmaceutische vormen 174, 18, 21, 44, 550, 551, 552, 559, 76, 79, 82 en 83 SSRI’s en gerelateerde: N06AB (SSRI's), N06AX16 (venlafaxine), N06AX05 (trazodon), N06AX21 (duloxetine) Overige: C03DA01 (spironolacton) Maagprotectie: PPI: A02BC Misprostol: A02BB01 H2 antagonisten: A02BA Combinaties (NSAIDs met maagprotectie): M01AE52 (naproxen met esomeprazol), M01AB55 (diclofenac met misoprostol) en M01AE56 (naproxen met misoprostol)
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode of de voorafgaande 3 maanden, behalve voor TAR, waar alleen ‘afleveringen’ zijn meegenomen in de ‘rapportageperiode’ en bij ‘maagprotectie’, waar ook ‘afleveringen’ in de voorafgaande 4 maanden zijn meegenomen.
Gebruiker Vitamine K-antagonisten	Bepaal het gebruik van 'vitamine K-antagonisten' op basis van afleveringen 'vitamine K-antagonisten'.
Standaardgebruiksperiode	Bepaal het gebruik van 'vitamine K-antagonisten' op basis van afleveringen 'vitamine K-antagonisten' in de rapportageperiode. Indien geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, standaard 90 dagen aanhouden. Indien bij ‘glucocorticosteroiden’ geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 5 dagen als gebruiksperiode aan. Voor de overige ‘co-medicatie’ houden wij standaard 30 dagen als gebruiksperiode aan. Indien bij ‘maagprotectie’ geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 3 dagen als gebruiksperiode aan.
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Binnen de 'gebruikers' van een geneesmiddelgroep de gebruiksperioden corrigeren voor overlappende afleveringen
Gebruiker	Met een 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van minimaal 3 dagen in de rapportageperiode ook op basis van 'afleveringen' in de voorafgaande 3 maanden, behalve bij ‘TAR’ waar ‘gebruik’ alleen is meegenomen op basis van afleveringen in de rapportageperiode
Gelijktijdig gebruik	Overlappende 'gecorrigeerde gebruiksperioden' van de aangegeven geneesmiddelgroepen (onafgebroken) voor tenminste 3 dagen
Dubbele dosering	zie tabel H2 antagonisten
Patiënten met risico op maagschade	1. Patiënten van 81 jaar of ouder 2. Patiënten van 71 tot en met 80 jaar en 'gebruik' van tenminste een 'overig middel met risico op bloedingen' 3. Patiënten van 61 tot en met 70 jaar met ' gelijktijdig gebruik' van tenminste twee 'overige middelen met risico op bloedingen' en ‘TAR’
Maagprotectie	'Gebruiker' van 'PPI’ of van ‘H2 antagonisten’ in ‘dubbele dosering’ of ‘combinaties’
Passant	Een passant is iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen Inclusie: patiënten boven 60 jaar
Selecties	Exclusie: passant A: 'Patiënten met risico op maagschade' en 'gebruik' van 'TAR' B: Patiënten uit 'A' die in de rapportageperiode 'gelijktijdig gebruik' hadden van 'maagprotectie' met ‘ gebruik’ van ‘ TAR’ voor tenminste 3 dagen
Teller	B
Noemer	A
Perentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Tabel H2 antagonisten

Stofnaam	ATC code	1 DDD	Dubbele dagdosering ivm NSAIDs	Dubbele dagdosering [DDD]
Cimetidine	A02BA01	800 mg	800 mg	1
Famotidine	A02BA03	40 mg	80 mg	2
Nizatidine	A02BA04	300 mg	300 mg	1
Ranitidine	A02BA02	300 mg	600 mg	2

Onderbouwing
Volgens de NHG-standaard 'Maagklachten' (2013) is maagprotectie geïndiceerd bij gebruikers van salicylaten in lage dosering, die 80 jaar of ouder zijn en voor gebruikers tussen 60 en 80 jaar met gebruik van tenminste één (70-80 jaar) of twee (60-70 jaar) middelen met risico op bloedingen . Als maagbescherming raadt de standaard een protonpompremmer aan. Andere preventieve maatregelen zijn het voorschrijven van misoprostol of H2 antagonisten in een dubbel dosering. Dit komt overeen met de aanbeveling 9 uit het HARM-report 2011 (pagina 56).

7.15 Foliumzuur bij methotrexaatgebruik (indicator voor poliklinische apotheken)

Omschrijving	Percentage patiënten met foliumzuur bij methothrexaat gebruik voor reumatische aandoeningen
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Methotrexaat bij reumatische aandoeningen: L04AX03 (MTX oraal) op basis van een dosering <=40mg / week. Redenering dosering: maximale dosering bij reuma: 40 mg/ week, 1 DDD = 2.5 mg; 40 mg = 16 DDD per week en 2,29 DDD per dag. Foliumzuur of folinezuur: B03BB01, V03AF03
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode of in de voorafgaande 6 maanden voor ‘foliumzuur’ of 'folinezuur', of de voorafgaande 3 maanden voor ‘methothrexaat’ .
Gebruiker	Met een gebruiksperiode van minimaal 1 dag in de rapportageperiode op basis van ‘ afleveringen’.
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Binnen de 'gebruikers' de gebruiksperioden van de medicatiegroepen bij deze indicator op groepsniveau van de geneesmiddelen corrigeren voor overlappende afleveringen
Standaard gebruiksperiode	Indien bij ‘foliumzuur’ of 'folinezuur' geen daggebruik door de apotheek is ingevuld, houden wij standaard 30 dagen als gebruiksperiode aan.
Tegelijkertijd gebruiker	Overlap van de 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van 'gebruiker' 'methotrexaat' en 'gebruiker' van 'foliumzuur’ voor tenminste 1 dag onafgebroken in de rapportageperiode, ofwel een aflevering van ‘foliumzuur’ of 'folinezuur' binnen 5 dagen voor of na de 'aflevering' van 'methotrexaat'.
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' A: 'Gebruik' van 'Methotrexaat bij reuma op basis van een dosering <=40 mg / week B: Aantal patiënten uit ‘A’ en ‘ tegelijkertijd gebruiker’ van ‘foliumzuur’ of 'folinezuur' in de rapportageperiode
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B/A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing
Volgens de CBO-richtlijn Reumatoïde artritis (2009) is standaard foliumzuursuppletie nodig van ten minste 5 mg per week, veelal 5-10 mg per week, ten minste 24 uur na inname van methotrexaat; de foliumzuurdosering moet worden verdubbeld als de methotrexaatdosering 15 mg per week of hoger is. Dit vermeld tevens de NHG –Standaard Artritis (2009), waarbij patiënten die methotrexaat gebruiken ter voorkoming van bijwerkingen 1 mg foliumzuur per dag (of 5-10 mg per week) voorgeschreven dienen te krijgen.

7.16 Diabetes met antilipaemica

Omschrijving	Percentage gebruikers antilipaemica van alle gebruikers antidiabetica
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Antidiabetica (exclusief insuline)s: A10B zonder A10BJ, A10BK en A10BX Antilipaemica: C10
Gebruiker	Met een gebruiksperiode van minimaal 3 dagen aaneengesloten in de rapportageperiode op basis van afleveringen in dit jaar en de voorafgaande 3 maanden
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Binnen de gebruikers de gebruiksperioden op groepsniveau van de geneesmiddelen corrigeren voor overlappende afleveringen
Tegelijkertijd gebruiker	Overlap van 'gecorrigeerde gebruiksperiode' van 'gebruiker' van 'orale bloedglucose verlagende middelen' en 'gebruiker' van 'antilipaemica' voor tenminste 3 dagen onafgebroken in de rapportageperiode
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' Inclusie: mannen tussen 50 en 80 jaar en vrouwen tussen 55 en 80 jaar A: 'Gebruikers' van ' antidiabetica' binnen de rapportageperiode B: Patiënten uit 'A' die 'tegelijkertijd gebruiker' waren van 'antilipaemica'
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing
De NHG-standaard 'Cardiovasculair risicomanagement' (2012) adviseert om bij patiënten met diabetes mellitus type 2 het risico op hart- en vaatziekten in te schatten door 15 jaar bij hun leeftijd op te tellen en vervolgens hun risico af te lezen uit de risicotabel. Dit betekent dat vrouwen met diabetes boven de 55 jaar en mannen boven de 50 jaar vrijwel standaard in aanmerking komen voor statines.

7.17 Digoxine hoge dosering boven 70 jaar

Omschrijving	Digoxine in te hoge onderhoudsdosering bij gebruikers boven de 70 jaar
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Digoxine: C01AA05, toedieningsweg 9 (oraal)
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Gecorrigeerde gebruiksperiode	De gebruiksperiode van de medicatie bij deze indicator corrigeren voor overlappende afleveringen
Te hoge dosering	Onderhoudsdosering tussen 71 en 85 jaar: > 0.5 DDD (0.125 mg / dag) Onderhoudsdosering 86 jaar of ouder:> 0.25 DDD (0.0625 mg / dag)
Vervolguitgifte o.b.v. tariefcodes	Verstrekking met een van de modulaire tariefcodes: 1 2 3 4 5 6 13 14 15 16 17 18 25 26 27 28 29 30 37 38 39 40 41 42 49 50 51 55 56 57 61 62 63 67 68 69 73 74 75 79 80 81 85 86 87 91 92 93
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' Inclusie: gebruikers boven de 70 jaar A: Patiënten met tenminste een 'vervolguitgifte' van ‘digoxine’ B: Aantal patiënten uit ‘A’ met een ‘te hoge dosering’
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 0%

Onderbouwing
De NHG-Standaard Atriumfibrilleren (2013) vermeldt bij patiënten ouder dan 70 jaar (arbitraire leeftijdsgrens; evenzo als bij patiënten met een verminderde nierfunctie (GFR < 50 ml/min) of een laag lichaamsgewicht (arbitrair < 55 kg) ) een oplaaddosering digoxine van driemaal daags 0,125 mg op de eerste dag en vervolgens een onderhoudsdosering van eenmaal daags 0,125 mg. Bij hoogbejaarde patiënten met de arbitraire leeftijdsgrens >85 jaar wordt een oplaaddosis van 3 maal daags 0.125 mg met een onderhoudsdagdosering van 0,0625 mg aanbevolen.

7.20 Voorkeursmiddelen RAS-remmers, nieuwe gebruikers

Omschrijving	Percentage nieuwe gebruikers van RAS-remmers dat start met een ACE-remmer
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	RAS-remmers: C09 ACE-remmers: C09A, C09B
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Eerste uitgifte	Aflevering in de rapportageperiode zonder dat er in de voorafgaande 12 maanden een aflevering van de geneesmiddelgroep is geweest. De gebruiksduur van de eerste uitgifte was niet langer dan 27 dagen. Tevens was bij de aflevering een eerste uitgifte tarief vastgelegd. De eerste uitgifte wordt bepaald met behulp van alle afleveringen, dus ook de afleveringen van specialisten
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' Inclusie: Huisartsenvoorschriften A: Patiënten met een 'eerste uitgifte' van 'RAS-remmer' B: Patiënten uit 'A' met een 'eerste uitgifte' van 'ACE-remmers'
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing
Wanneer wordt gekozen voor een RAS-remmer gaat volgens de NHG-Standaard Hartfalen (2010), de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement (2012) en het Farmacotherapeutisch Kompas de voorkeur uit naar een ACE-remmer. Bij het niet goed verdragen van ACE-remmers kan de huisarts kiezen voor een angiotensine-II-receptorantagonist.

7.22 Therapietrouw DOAC gebruik

Omschrijving	Percentage DOAC-gebruikers met een therapietrouw van 80% of meer
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	DOAC’s: B01AE en B01AF, met uitzondering van kortdurend gebruik (minder dan 38 dagen per gebruiksperiode). Patiënten die binnen het rapportagejaar overstappen op vitamine K of Thrombocytenaggregatieremmers worden uitgesloten. TAR: B01AC Vit K: B01AA
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode of de voorafgaande 3 maanden
Gebruiker	Met gebruik in de ‘rapportageperiode’ op basis van een ‘aflevering'
Standaard gebruiksperiode	Indien geen gebruiksperiode is ingevuld wordt de gebruiksperiode standaard gezet op 30 dagen.
Gecorrigeerde gebruiksperiode	Voor de ‘gebruikers’ de gebruiksperioden van de geneesmiddelen op het niveau van de ‘geneesmiddelgroep’ corrigeren voor overlappende afleveringen.
Afgedekte dagen	Het aantal dagen in de ‘rapportageperiode’, die zijn afgedekt door de som van ‘gecorrigeerde gebruiksperioden’
Therapietrouwpercentage per patiënt	- Teller per patiënt: het aantal ‘afgedekte dagen’ van de ‘geneesmiddelgroep’ - Noemer per patiënt: het aantal dagen binnen de ‘rapportageperiode’ tussen de eerste gebruiksdag van de ‘geneesmiddelgroep’ en het einde van de ‘rapportageperiode’. Percentage: ‘Teller per patiënt’ / ‘Noemer per patiënt’
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: ‘Passant’ en ‘verlofpatiënt’ (zie definitie onderstaand). - Teller: aantal patiënten met een ‘ therapietrouwpercentage per patiënt’ ≥ 80% - Noemer: alle patiënten met ‘gebruik’ van de geneesmiddelgroep. Percentage: teller/noemer
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Voor alle recepten van de therapietrouw geldt:

Exclusie: verlofpatiënten en passanten.
Ook bij slechts één aflevering van een middel wordt de therapietrouw berekend
Indien van een middel maximaal drie maanden voor de rapportageperiode een aflevering is geweest en het middel is bij start van de rapportageperiode in gebruik, dan wordt het begin van de rapportageperiode gebruikt voor het bepalen van het aantal dagen in de noemer; het einde van de rapportageperiode wordt altijd gebruikt voor het bepalen van het aantal dagen in de noemer.

7.23 Glibenclamide bij patiënten van 71 jaar of ouder (alleen teller)

Omschrijving	Aantal patiënten van 71 jaar of ouder dat glibenclamide gebruikt (alleen teller)
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Glibenclamide: A10BB01, A10BD02, A10BD04
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Gebruiker	Met een gebruiksperiode van minimaal 3 dagen in de rapportageperiode op basis van afleveringen in dit jaar
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' B: Patiënten van 71 jaar of ouder met 'gebruik' van 'glibenclamide'
Teller	B
Streefwaarde	Richting 0

Onderbouwing
Het HARM-wrestling rapport (2011) beveelt aan om glibenclamide te vermijden bij patiënten boven de 70 jaar (aanbeveling 5.3.5, pagina 83).

7.24 Nortryptiline bij patiënt van 65 jaar of ouder

Omschrijving	Percentage gebruikers van 65 jaar of ouder van nortryptiline binnen alle gebruikers van 65 jaar of ouder van nortryptiline en amitryptiline
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Nortryptiline: N06AA10 Amitryptiline: N06AA09
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' A: Patiënten van 65 jaar of ouder jaar met twee of meer ‘afleveringen’ van 'nortryptiline' of ‘amitryptiline’ B: Patiënten uit 'A' met 'nortryptiline' als laatste 'aflevering'
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing
De terugloop van de cholinerge activiteit door het gebruik van amitryptilline op latere leeftijd zorgt ervoor dat de anticholinerge bijwerkingen van amitryptilline als zeer hinderlijk worden ervaren. Nortryptilline heeft een vergelijkbare werking op de neuropathie (het is de actieve metaboliet van amitryptilline) maar heeft beduidend minder anticholinerge bijwerkingen. Amitryptilline een 8 op de schaal van 10 en Nortryptilline een 2.

7.25 Start DOACs bij patiënten van 71 jaar of ouder (alleen noemer)

Omschrijving	Aantal gebruikers van 71 jaar of ouder dat is gestart met een DOAC
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	DOACs: B01AE (Directe trombineremmers) , B01AF (Directe remmers van factor xa)
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Eerste uitgifte	'Aflevering' zonder dat er in de voorafgaande 12 maanden een 'aflevering' is geweest. Tevens was bij de aflevering een eerste uitgifte tarief vastgelegd en was de gebruiksduur van de eerste uitgifte niet langer dan 30 dagen.
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Exclusie: 'Passant' A: Patiënten van 71 jaar of ouder met een 'eerste uitgifte' van 'DOACS' in de rapportageperiode (noemer) B: Niet met SFK-gegevens te berekenen
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

7.26 Niet starten met combinatiepreparaten ter inhalatie

Omschrijving	Percentage patiënten dat pas start met een combinatiepreparaat ter inhalatie na eerder gebruik van een enkelvoudig middel ter inhalatie
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Combinatiepreparaten longmedicatie (langwerkende bètamimetica en inhalatiecorticosteroïden, stap 3 in de behandeling astma of COPD) R03AK06 salmeterol met fluticason R03AK07 formoterol met budesonide R03AK08 formoterol met beclometason R03AK09 formoterol met mometason R03AK10 vilanterol met fluticasonfuroaat R03AK11 formoterol met fluticason R03AK12 salmeterol met budesonide R03AL08 vilanterol, umeclidinium bromide and fluticasonfuroaat R03AL09 formoterol, glycopyrronium bromide and beclometason Enkelvoudige longmedicatie (inhalatiecorticosteroiden of langwerkende luchtwegverwijders, stap 2 in de behandeling astma of COPD) R03AC12 Salmeterol R03AC13 formoterol R03AC18 indacaterol R03AC19 olodaterol R03BB04 tiotropium R03BB06 glycopyrroniumbromide R03BB07 umeclidiniumbromide R03BA glucocorticoïden
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Eerste uitgifte	'Aflevering' zonder dat er in de voorafgaande 18 maanden een 'aflevering' is geweest. Tevens was bij de aflevering een eerste uitgifte tarief vastgelegd. Bij het bepalen van een eerste uitgifte wordt uitgegaan van alle uitgiften, dus ook de specialistenreceptuur
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Inclusie: huisartsenreceptuur Exclusie: 'Passant' A: Patiënten met een ‘eerste uitgifte’ van ‘combinatiepreparaten longmedicatie’ B: Patiënten uit 'A' met een ‘aflevering’ van ’enkelvoudige longmedicatie’ in de 18 maanden voorafgaand aan de ‘eerste uitgifte’ van ‘combinatiepreparaten longmedicatie’
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%

Onderbouwing

De NHG-standaard COPD geeft een duidelijk stappenplan aan in de behandeling van COPD. Na stap 1, start met een kortwerkende luchtwegverwijder, volgt stap 2 als onderhoudstherapie met een langwerkende luchtwegverwijder. Het toevoegen van een ICS als stap 3 is pas aan de orde als er ondanks behandeling met onderhoudstherapie twee of meer exacerbaties in het voorafgaande jaar zijn opgetreden. Het starten van een combinatiepreparaat zonder eerst onderhoudstherapie met het enkelvoudige preparaat is niet volgens de standaard en ook niet doelmatig.

De NHG-standaard astma geeft een duidelijk stappenplan aan in de behandeling van astma. Na stap 1, start met een kortwerkende luchtwegverwijder, volgt stap 2 als onderhoudsbehandeling met een inhalatiecorticosteroïd. Het toevoegen van een langwerkend bètamimeticum als stap 3 is pas aan de orde als ondanks onderhoudsmedicatie niet voldoende controle over de ziekte kan worden bereikt. Het starten van een combinatiepreparaat zonder eerst onderhoudstherapie met het enkelvoudige preparaat is niet volgens de standaard en ook niet doelmatig.

7.27 Starten met 2de generatiepil hormonale anticonceptiva

Omschrijving	Percentage vrouwen 13-50 jaar dat start met een 2^de generatiepil als oraal hormonaal anticonceptivum
Rapportageperiode	Voorafgaande 12 maanden
Medicatie	Orale hormonale anticonceptiva G03AA, G03AB, G03HB01 (cyproteron/ethinylestradiol, Diane-35) 2^de generatiepil G03AA03 oestrogeen met lynestrenol G03AA05 oestrogeen met norethisteron) G03AA07 ethinylestradiol met levonorgestrel, hierbinnen GPK’s 127280 + 127302 (Lovette (sub-30), Microgynon 20, Microgynon 30, Stediril 30 incl.generieke varianten) G03AA11 ethinylestradiol met norgestimaat G03AB03 ethinylestradiol met levonorgestrel G03AB04 ethinylestradiol met norethisteron
Aflevering	Aflevering in de rapportageperiode
Eerste uitgifte	'Aflevering' zonder dat er in de voorafgaande 18 maanden een 'aflevering' is geweest. Tevens was bij de aflevering een eerste uitgifte tarief vastgelegd. Bij het bepalen van een eerste uitgifte wordt uitgegaan van alle uitgiften, dus ook de specialistenreceptuur
Passant	Iemand die in een periode van 2 jaar slechts één voorschrift (ongeacht het geneesmiddel) verstrekt heeft gekregen of eenmalig verschillende voorschriften in maximaal 4 opeenvolgende dagen
Selecties	Inclusie: vrouwen tussen 13 en 50 jaar, huisartsenreceptuur A: Vrouwen met een ‘eerste uitgifte’ van ‘orale hormonale anticonceptiva’ door de huisarts B: Aantal patiënten uit 'A' met een 'eerste uitgifte' van de '2^de generatiepil’ in de rapportageperiode
Teller	B
Noemer	A
Percentage	B / A
Streefwaarde	Richting 100%