Het marktaandeel van parallelgeïmporteerde receptgeneesmiddelen is de afgelopen 10 jaar niet zo laag geweest als nu. Van alle verstrekte receptgeneesmiddelen betreft thans 7,5% een parallel geïmporteerd geneesmiddel. Ten opzichte van het eerste halfjaar van 1999 daalde het aantal verstrekte parallel geïmporteerde geneesmidddelen via de openbare apotheek in het eerste halfjaar van 2000 van 4,5 miljoen tot 3,9 miljoen. Het gaat hierbij om merkgeneesmiddelen (specialitès) die buiten het officiële kanaal van de fabrikant geïmporteerd worden uit landen binnen de Europese Unie, waar het prijsniveau lager ligt dan in Nederland. De prijzen van parallelimport zijn doorgaans lager dan de prijzen van het officiële specialitè. In de hoogtijdagen bedroeg het marktaandeel van parallelimport ruim 12% (gemeten in voorschriften, figuur 1).

Opkomst en neergang

De parallelimport beleefde het hoogtepunt in het midden van de jaren 90. De stijgende tendens werd ingezet in 1994, het jaar waarin het apothekers werd toegestaan om inkoopvoordelen te bedingen in ruil voor een aftrek op de receptregelvergoeding, de vaste afleververgoeding die apotheken in rekening mogen brengen in het kader van de Wet Tarieven Gezondheidszorg.

De neergaande lijn werd ingezet gedurende de tweede helft van 1996. Als gevolg van de invoering van wettelijke maximumprijzen nam het prijsverschil tussen parallelimport en specialitè af. Teneinde de omzetverliezen die voortvloeiden uit de aftopping van de geneesmiddelenprijzen te beperken, begon een aantal multinationale geneesmiddelenfabrikanten het aanbod van hun producten zodanig per land te limiteren, dat parallelimport moeilijker verkrijgbaar werd. Na een stabilisatie van het marktaandeel in de jaren 1998 en 1999, duiden de voorlopige cijfers voor het jaar 2000 op een verdere teruggang.

Oorzaken

Voor de verdere teruggang in het jaar 2000 is een aantal oorzaken aan te wijzen.

Bij het antidepressivum Prozac^®, de bloeddrukverlager Renitec^® en de antibacteriële middelen Augmentin^® en Noroxin^® wordt de teruggang van de parallelimport verklaard door komst van merkloze geneesmiddelen (tabel 1). Als gevolg hiervan is er een omzetverschuiving opgetreden van merkgeneesmiddelen naar merkloze geneesmiddelen.

Bij de anticonceptiepillen Microgynon^® en Diane^®, bij de ooggel Fucithalmic^® en Duspatal^® (darmkrampen) komt de daling van de parallelimport volledig ten goede aan het officiële specialité. Vermoedelijk hebben de betrokken geneesmiddelenfabrikanten volume beperkende maatregelen genomen om het 'weglekken' van omzet tegen te gaan.

Twee vliegen, één klap

Bij de maagzuurremmer Losec^®, het geneesmiddel waaraan in Nederland het meeste geld wordt uitgegeven, is het strategisch handelen van de betreffende geneesmiddelenfabrikant AstraZeneca inzichtelijker. Binnen niet al te lange tijd zal dit middel uit octrooi lopen. Met de introductie van de variant Losec Mups^® tracht AstraZeneca een dreigend omzetverlies (van specialité naar generiek) tegen te gaan. Doordat het oorspronkelijke Losec niet of nauwelijks meer verkrijgbaar is voor de apotheken, is inmiddels 97% van de gebruikers op deze nieuwe variant overgezet. AstraZeneca slaat twee vliegen in èèn klap, omdat van de Losec Mups eveneens nauwelijks parallelimport beschikbaar is.

Figuur 1: aandeel parallelimport bij WTG-geneesmiddelen (%)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Tabel 1: Top-10 teruggang parallelimport. Daling aantal voorschriften eerste halfjaar 2000 versus eerste halfjaar 1999