13 juli 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 28

Het aantal (openbare) apotheken dat is aangesloten bij de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK), blijft stijgen. Sinds haar ontstaan in 1991 is het aantal deelnemende apotheken gestegen van 125 tot 1.275 op dit moment. Het afgelopen jaar mocht de SFK 150 nieuwe deelnemers registreren. Een apothekenpanel met 1.275 openbare apotheken heeft langzamerhand meer het karakter van een integrale registratie dan van een steekproef. Het betekent dat van acht op de tien openbare apotheken in ons land de dagelijkse geneesmiddelenverstrekkingen bekend zijn bij de SFK. De 1.275 openbare apotheken bedienen samen een patiëntenpopulatie van 11,5 miljoen Nederlanders die jaarlijks ruim 100 miljoen keer een genees- of hulpmiddel krijgen afgeleverd. Per verstrekking registreert de SFK gegevens over het middel dat verstrekt is, de apotheek die het middel verstrekt heeft, de zorgverzekeraar die de verstrekking al of niet vergoed, de arts die het middel heeft voorgeschreven en de patiënt (anoniem) die het middel verstrekt heeft gekregen.

Betrouwbaarheid ten top

In figuur 1 is de theoretische betrouwbaarheid van het landelijk aantal voorschriften weergegeven . Hierin is te zien dat de betrouwbaarheid niet veel meer kan stijgen. Voor de geïnteresseerde lezer valt te melden dat deze betrouwbaarheid is berekend met een versimpelde schattingsmethode. De schattingsmethode die de SFK gebruikt om het geneesmiddelen gebruik in kaart te brengen, heeft zelfs een betrouwbaarheid van .9996 als gekeken wordt naar het landelijk aantal voorschriften bij 1200 apotheken. Dit is veel hoger dan de theoretische betrouwbaarheid. De schattingsmethode die de SFK gebruikt is echter specifiek voor grote steekproef/populatie verhoudingen ontwikkeld en daardoor voor deze betrouwbaarheidsanalyse niet geschikt.

Complete dekking blijft nodig

Men zou zich kunnen afvragen waarom de SFK nog moeite doet om meer deelnemers te werven. De SFK blijft zich uitbreiden omdat de betrouwbaarheid van de cijfers niet het enige aspect is waar men naar moet kijken om de kwaliteit van gegevens te beoordelen. In sommige onderzoeken is een volledige dekking noodzakelijk.

Zo is de methadon verstrekking vooral geconcentreerd in grote steden en zelfs binnen de steden vaak gecentreerd bij een paar apotheken. Over het methadongebruik kan men dus indien men geen volledige of representatieve registratie heeft moeilijk conclusies trekken. Ook bij veel regionale onderzoeken is een volledige dekking noodzakelijk.

Regionaal 

Sinds een paar jaar houdt de SFK zich ook bezig met het maken van regionale schattingen. Dit verreist dat de dekkingsgraad in alle gebieden hoog is. Alhoewel deze niet over het hele land gelijk doet zelfs in de vijf minst deelnemende regio's de helft tot tweederde mee. In Rotterdam is de dekkingsgraad veruit het laagst. In Zuidoost Brabant is een apart project bezig en is de dekking sluitend.

Tabel 1: Top 5 hoogste regionale dekkingsgraad 

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Tabel 2: Top 5 laagste regionale dekkingsgraad 

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 1: aantal apotheken dat bij de SFK is aangesloten in relatie tot de betrouwbaarheid van het landelijk aantal voorschriften