12 oktober 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 41

Van alle soorten geneesmiddelen stijgen op dit moment de uitgaven aan cholesterolverlagers het meest. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) voorziet dat er dit jaar voor ƒ 560 miljoen (figuur 1) aan cholesterolverlagers via de openbare apotheken zal worden verstrekt. Ten opzichte van vorig jaar is dit een toename van ƒ 90 miljoen. In procentuele zin is er bij de cholesterolverlagende middelen sprake van een uitgavengroei van 19%. Het middel atorvastatine (Lipitor^®) neemt omgeveer de helft van de uitgaventoename voor zijn rekening. De toename van de uitgaven aan cholesterolverlagers is in hoofdzaak toe te schrijven aan het feit dat steeds meer mensen – het merendeel mannen - cholesterolverlagers gebruiken.

Cholesterol

Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft als bouwstof voor lichaamscellen, hormonen en galzuren. Het meeste cholesterol maakt het lichaam zelf aan in de lever. Een hoog cholesterolgehalte kan te maken hebben met een ongezond voedingspatroon, een erfelijke aandoening en ziekten zoals diabetes, een te traag werkende schildklier of sommige nier- of leverziekten. Een verhoogd cholesterolgehalte kan op termijn leiden tot het dichtslibben van de slagaders, waardoor de achterliggende organen, bijvoorbeeld het hart en de hersenen te weinig of helemaal geen bloed meer krijgen. Een hartinfarct, beroerte of een andere vaatziekte is het gevolg. De cholesterolsyntheseremmers ofwel statinen zijn de meest gebruikte cholesterolverlagers (97% van de gevallen). Statinen remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed. In het algemeen worden deze geneesmiddelen levenslang in combinatie met een cholesterolverlagend dieet gebruikt.

Marktverschuivingen

De meest gebruikte statine is nog altijd simvastatine (Zocor^®). Dit middel is sinds 1989 in ons land verkrijgbaar. Gemeten in genormeerde dagdoseringen (DDD’s) heeft simvastatine een marktaandeel van 40,6%. Hoewel het gebruik van simvastatine nog steeds toeneemt, heeft het middel sinds 1997 flink aan marktaandeel ingeboet. In dat jaar kwam het concurrerende middel atorvastatine op de markt. Atorvastatine heeft inmiddels een marktaandeel van 38,1% bereikt en zal binnen afzienbare termijn de nieuwe marktleider zijn in dit marktsegement (figuur 2).

Gebruik onder mannen hoger

Het gebruik van cholesterolverlagers is bij mannen bijna anderhalf keer zo hoog als bij vrouwen. Daarbij starten mannen doorgaans op jongere leeftijd met het gebruik van een cholesterolverlager.

Bij mannen bevindt 60% van de gebruikers zich in de leeftijdsgroep van 40 tot en met 64 jaar en is 36% van de gebruikers 65 jaar of ouder. Bij de vrouwen valt 44% van de gebruiksters in de eerste leeftijdsgroep en is 53% 65 jaar of ouder. In de regio’s Midden Brabant en Zeeland worden verhoudingsgewijs de meeste cholesterverlagers gebruikt. Voor Zeeland is deze uitschieter onder meer verklaarbaar door het hoge aandeel 65-plussers in deze provincie. In de regio’s van Den Haag en Amsterdam is het gebruik van cholesterolverlagers in vergelijking tot het gebruik van andere geneesmiddelen juist zeer laag.

Figuur 1: uitgaven aan cholesterolverlagers via de openbare apotheek (in miljoenen guldens)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: aandeel simvastatine versus atorvastatine binnen de groep cholesterolverlagers (in DDD’s)