Middelen tegen malaria

Beide effecten hebben te maken met de introductie eind 2000 van het nieuwe antimalariamiddel Malarone^®, dat veel duurder is dan de al bestaande middelen. Antimalariamiddelen worden bij preventief gebruik niet vergoed door de zorgverzekeraars. Gedurende de maanden juni tot en met oktober ligt het gebruik van antimalariamiddelen 50% hoger dan in de andere maanden. Ongeveer 48% van de gebruikers van antimalariamiddelen behoort tot de leeftijdscategorie van 21 jaar tot en met 40 jaar.

Slechte lucht

Malaria – dat letterlijk “slechte lucht” betekent – is een van de meest bedreigende infectieziekten in tropische en subtropische gebieden. Onder Nederlanders komen jaarlijks ongeveer 300 gevallen voor. De ziekte wordt veroorzaakt door de malariaparasiet (Plasmodium) die van mens tot mens wordt overgebracht door de malariamug (Anopheles). De meest voorkomende en meest gevaarlijke variant is malaria tropica. Als behandeling van deze variant uitblijft, kan binnen enkele weken de dood intreden.

Meest gebruikt

Voor de introductie van het combinatiepreparaat Malarone^® (atovaquon en proguanil) waren de meest gebruikte antimalariamiddelen chloroquine (merknaam Nivaquine^®), proguanil (merknaam Paludrine^®) en mefloquine (merknaam Lariam^®) (figuur 1). Malarone^® is hard op weg het meest voorgeschreven antimalariamiddel te worden. Het neemt onder andere de plaats in van chloroquine en proguanil waarvan vaak gelijktijdig gebruik werd geadviseerd. Malarone^® en Lariam^® worden – afhankelijk van de reisduur - geadviseerd voor gebieden met resistente malariaparasieten. In veel gebieden zoals het Amazonegebied en delen van Azië en Afrika is de parasiet die malariamuggen bij zich dragen resistent geworden voor de overige, al langer bestaande middelen.

Lariam^® uit de gratie

Het gebruik van Lariam^® loopt de laatste jaren duidelijk terug. In 1997 werd het middel nog 90.000 keer via de apotheek verstrekt. Het afgelopen jaar is dit gereduceerd tot 48.000 verstrekkingen. Hoewel Lariam^® in de Verenigde Staten wordt gezien als het meest effectieve antimalariamiddel dat veilig en gemakkelijk toepasbaar is, ontstond er in Nederland, Groot-Brittannië en Canada de afgelopen jaren de nodige onrust over mogelijke bijwerkingen zoals depressies, nachtmerries, slapeloosheid en concentratieverlies. Daarnaast mag het middel niet gedurende de eerste drie maanden van een zwangerschap gebruikt worden.

Mede door de komst van Malarone^® is het gebruik van Lariam^® gedurende de eerste maanden van 2002 met nog eens 40% gedaald. Het marktaandeel van Malarone^® is inmiddels dubbel zo groot als dat van Lariam^®. Malarone^® wordt overigens niet geadviseerd bij een verblijf in een malariagebied van langer dan 4 weken.

Figuur 1: antimalariamiddelen via de openbare apotheek

* voorlopig cijfer voor het jaar 2002