Dubbele verhoging ziekenfondspremie in het verschiet

Het Kabinet Balkenende heeft voor de komende jaren een ongekend hoge bezuiniging ingeboekt in de begroting voor de geneesmiddelenuitgaven. Jaarlijks moet er een slordige € 600 miljoen worden bespaard. Ongeveer de helft van dit bedrag betreft een politieke erfenis van Paars II. Voor de invoering van het Elektronisch VoorschrijfSysteem (EVS) bij huisartsen en de poliklinische budgettering van ziekenhuizen stond al een extra bezuiniging van € 240 miljoen in de boeken voor 2003 en verder. Algemeen bekend is echter dat de eerste maatregel nauwelijks geld bespaart en de tweede regeling in schoonheid is gestorven. Kort voor de verkiezingen pluste de voormalige minister van Volksgezondheid mevrouw Borst hier nog een beoogde besparing van € 70 miljoen bij op. Dit bedrag zou gerealiseerd moeten worden door meer inkoopvoordelen af te romen bij apotheekhoudenden. In het Strategisch Akkoord hebben de grondleggers van Balkenende I vervolgens vastgelegd dat bovenop bovengenoemde bedragen € 280 miljoen per jaar extra kan worden bespaard. In de media lieten zij zich ontvallen dat dit bedrag bespaard kon worden door aan de vergoeding van cholesterolverlagers en maagzuurremmers voorwaarden te stellen in de persoonlijke levensstijl van de patiënt. Hoewel het realiteitsgehalte van dit voornemen inmiddels zwaar bekritiseerd is, blijft de totale extra bezuinigingsdoelstelling voor 2003 staan op € 600 miljoen, net zo veel als de totale receptregelvergoeding die alle openbare apotheken in 2001 gezamenlijk ontvingen. Bij de invulling van deze bezuiniging lijkt de overheid echter rustig achterover te kunnen leunen. Vanaf 1 januari 2003 ligt de regie immers bij de zorgverzekeraars.

Wie gaat dat betalen?

De afgelopen jaren is een traject van deregulering ingezet dat zorgverzekeraars de instrumenten moet aanreiken om de verantwoordelijkheid voor het geneesmiddelenbudget volledig te kunnen dragen. Zorgverzekeraars hebben kunnen experimenteren met proeftuinen en regionale initiatieven rond doelmatig voorschrijven en afleveren. En hoewel bij deze projecten soms aardige resultaten geboekt zijn, zullen de zorgverzekeraars zich toch flink achter de oren krabben nu ze een bezuiniging van € 600 miljoen - 15% van de huidige geneesmiddelenuitgaven – op hun bord geschoven krijgen. Eventuele efficiencyvoordelen (zoals mogelijke besparingen op de kosten van cholesterolverlagers en maagzuurremmers) vallen in het niet bij de hoge taakstelling. De uiteindelijke rekening hiervoor zal neergelegd worden bij de patiënt via premieverhogingen. De premies voor ziekenfondsverzekerden zullen hierbij meer stijgen dan de premies voor particulier verzekerden, omdat ziekenfondsverzekerden meer geneesmiddelen gebruiken (figuur 1).

Premieverhoging tot € 135

De kosten die ziekenfondsen niet kunnen dekken uit het budget dat hen is toegekend vanuit de premiegelden die via de inkomensafhankelijke ziekenfondspremie (7,95% in 2002) verkregen worden, berekenen de ziekenfondsen rechtstreeks door aan hun verzekerden via de nominale premies. De premie wordt alleen in rekening gebracht bij personen van 18 jaar en ouder. De premie varieert per maatschappij en bedraagt dit jaar ongeveer € 15 per maand, respectievelijk € 180 op jaarbasis (figuur 2).

Als de ingeboekte bezuiniging van € 600 miljoen niet per 1 januari 2003 wordt gerealiseerd, zullen de nominale premies voor ziekenfondsverzekerden in het uiterste geval met € 50 per jaar moeten stijgen.
Deze premieverhoging komt bovenop de directe premieverhoging van € 85 waartoe het kabinet eerder besloot.

Let op: Bovengenoemde tekst wordt 30 augustus in licht gewijzigde vorm gepubliceerd in het Pharmaceutisch Weekblad.

Figuur 1: geneesmiddelenuitgaven per verzekerde

Figuur 2: nominale maandpremie per ziekenfonds in 2002