Geneesmiddelenuitgaven 20% onder Europees niveau

Het nieuw aangetreden kabinet Balkenende II wil de komende tijd drastische bezuinigingen realiseren op de geneesmiddelenuitgaven. Jaarlijks zouden de uitgaven met € 613 miljoen ofwel 16% omlaag moeten. Hoewel er zeker ten aanzien van de prijsvorming van generieke geneesmiddelen ruimte lijkt te bestaan voor het realiseren van substantiële besparingen, kan in zijn algemeenheid niet gezegd worden dat de geneesmiddelenuitgaven in ons land hoog zijn. De ontwikkeling van de geneesmiddelenuitgaven in ons land houdt gelijke tred met de diverse landen om ons heen. Dit heeft als resultaat dat gemiddelde Nederlander (€ 250) nog altijd 20% minder uitgeeft aan geneesmiddelen dan de gemiddelde West-Europeaan (€ 311).

Onderkant middenmoot

In 2001 besteedde de Nederlander gemiddeld € 250 aan geneesmiddelen in de openbare apotheek of bij de apotheekhoudende huisarts. Dit bedrag omvat tevens de (zelfzorg)geneesmiddelen die niet worden vergoed door de zorgverzekeraar (gemiddeld € 15 per persoon). Deze uitkomst ligt 25 tot 40% onder het uitgavenpatroon van de landen direct om Nederland heen, zoals Duitsland (€ 332), België (€ 354) en Frankrijk (€ 432). Vergeleken met landen als Groot-Brittannië en Denemarken waar de overheid een stringent prijsbeleid voert, liggen de uitgaven per hoofd van de bevolking in ons land 10 tot 20% hoger.

Vergrijzing

De verschillen in geneesmiddelenconsumptie zijn voor een beperkt deel terug te voeren op de mate van vergrijzing van de bevolking in de diverse landen. In Nederland is 13,7% van de bevolking 65 jaar en ouder. In landen als Frankrijk en Duitsland is dit aandeel 16%. Dit laatste komt overeen met het gemiddelde voor de Europese Unie.

Europees prijsniveau

Als gevolg van de Wet Geneesmiddelenprijzen liggen de prijzen van specialitégeneesmiddelen in ons land min of meer op het Europees gemiddelde. De wettelijke maximumprijs van een receptgeneesmiddel is in ons land immers gelijk aan de gemiddelde prijs van het betreffende middel in België, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië.

Hoge prijzen generiek

Daar waar in diverse landen de prijzen van generieke geneesmiddelen (mede als gevolg van overheidsregels) tientallen procenten lager liggen dan de oorspronkelijke prijs van het corresponderende merkgeneesmiddel, is dit in Nederland niet het geval. In landen als België en Frankrijk bedraagt het prijsverschil tussen specialité en generiek ongeveer 30%. De regelgeving heeft ertoe geleid dat de prijzen van generieke geneesmiddelen in ons land slechts 4% goedkoper zijn dan de corresponderende specialités. Het feit dat er in Nederland verhoudingsgewijs veel generieke geneesmiddelen worden afgeleverd biedt daardoor weinig besparingsvoordeel. De Nederlandse apotheken leverden het afgelopen jaar in 44% van de gevallen een generiek geneesmiddel af. In België en Italië worden er nauwelijks generieke geneesmiddelen gebruikt. In Duitsland en Groot-Brittannië ligt het marktaandeel van generiek hoger dan in ons land. In beide landen betreft de helft van de verstrekkingen een generiek geneesmiddel (binnen het wettelijke verzekerde pakket). In deze landen schrijven de artsen in ongeveer 70% van de gevallen op stofnaam voor.

Terughoudend

De belangrijkste verklaring voor de relatief lage geneesmiddelenuitgaven in Nederland betreft de terughoudendheid van de patiënt in het gebruik van geneesmiddelen. Daarbij komt dat artsen en apothekers in ons land zich vanaf de opleiding richten op een doelmatig geneesmiddelengebruik.

Figuur 1: geneesmiddelenuitgaven via de apotheek per hoofd van de bevolking in 2002