Nieuw animo voor farmacie

De belangstelling voor de studie farmacie neemt na een dieptepunt in 2001 weer toe. In 2002 meldden zich 251 studenten aan bij de farmaceutische opleidingen in Utrecht en Groningen. Daarnaast schreven 27 studenten zich in aan de opleiding Bio-Farmaceutische Wetenschappen van de Universiteit Leiden. Dit zijn 96 eerstejaarsstudenten farmacie meer dan in 2001, toen zich slechts 182 studenten aanmeldden. De beperkte toestroom van studenten tot de farmacieopleidingen leidde in 2001 tot het laagste aantal eerstejaars farmaciestudenten van het afgelopen decennium (figuur 1). De daling in 2001 houdt verband met het verruimen van de numerus fixus voor de studie geneeskunde. Veel aankomende studenten die in het verleden werden uitgeloot voor de studie geneeskunde kozen als alternatief voor de studie farmacie.

Studentes hebben de overhand

Aan het begin van dit jaar stonden er 1.629 studenten aan de drie farmacieopleidingen ingeschreven. Hoewel de totale studentenpopulatie bij de studie farmacie sinds 1999 slinkt, kan de nieuwe instroom van eerstejaars farmaciestudenten dit beeld voor het eerst sinds jaren weer omkeren. 953 studenten farmacie volgen de studie in Utrecht (59%). In Groningen zijn 540 personen aan de opleiding ingeschreven (33%), terwijl dit aan de opleiding in Leiden 136 studenten betreft (8%). De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) constateert dat dames in de meerderheid zijn bij de studie farmacie: ruim 55 % van de studenten is vrouw. Deze verhouding geldt voor alledrie de opleidingsplaatsen.

Meer apothekers, minder werk?

Na een aantal jaren van terugloop kent het aantal studenten dat afstudeert als apotheker een opvallende toename. In 2002 telden de faculteiten der farmaceutische wetenschappen in Utrecht en Groningen 256 afgestudeerde apothekers. Dit aantal is sinds 1998 niet meer zo hoog geweest. In 2001 studeerden er nog 155 apothekers af. Velen van de recent afgestudeerde apothekers zijn hun studie in 1995 of 1996 begonnen, een periode waarin de studie farmacie uitermate populair was. Tot het moment dat voormalig demissionair minister De Geus van Volksgezondheid zijn voorgenomen bezuinigingsmaatregelen bekend maakte, verkeerden de pas afgestudeerde apothekers in de luxesituatie dat zij vrij gemakkelijk een baan konden vinden in de openbare farmacie. Sinds 15 november 2002 zien de vooruitzichten op de arbeidsmarkt er een stuk minder gunstig uit voor hen.

Op dit moment zijn er bijna 1.000 tweede apothekers werkzaam in openbare apotheken. Voor 30% van hen dreigt ontslag, als de maatregel van aanscherping van de claw backregeling wordt doorgevoerd. Ook de arbeidsvoorwaarden waartegen apothekers in loondienst worden gecontracteerd zijn op dit moment minder gunstig dan voorheen. Dit staat in schril contrast tot de werkdruk in de openbare apotheek, die de afgelopen jaren sterk is opgelopen door een tekort aan arbeidskrachten en het toenemende geneesmiddelengebruik. Veel beherend apothekers voelen zich voor het dilemma geplaatst dat zij vanwege financiële vooruitzichten personeel zouden moeten ontslaan, terwijl zij omwille van de werkdruk in de apotheek personeel zouden willen aannemen.

In- en uitstroom

Van de in 2002 afgestudeerde apothekers hebben 180 personen (70%) gekozen voor de openbare farmacie. Per saldo is de toename van het aantal werkzame apothekers in de openbare farmacie het afgelopen jaar beperkt gebleven tot 34 apothekers. Net als in het voorgaande jaar, is er in 2002 sprake geweest van een hoge uitstroom van apothekers. Van de 146 personen die de openbare farmacie vaarwel hebben gezegd, zijn veel apothekers die hun apotheek verkocht hebben aan een groothandel. Uit recent onderzoek van de SFK blijkt dat deze uitstroom zich in 2003 voortzet. In de eerste maanden van 2003 zijn 154 personen gestopt met hun functie als openbaar apotheker. Van deze apothekers vervullen 46 personen momenteel geen andere functie in de openbare farmacie. Opvallend is dat de meeste van deze mensen jong zijn. Slechts drie personen zijn ouder dan 60 jaar.

Figuur 1: aantal eerstejaarsstudenten farmacie

* inclusief Bio-Farmaceutische Wetenschappen