Verscholen toename werkdruk

De verwerkingsgraad, het aantal voorschriften per fulltime apothekersassistent, is een maatstaf om te beoordelen of het personeelsbestand zich verhoudt tot de werkdruk in de apotheek. Volgens berekeningen van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) komt de gemiddelde verwerkingsgraad in 2006 uit op 14.221 voorschriften per fulltime apothekersassistent. Bij de berekening van de verwerkingsgraad wordt uitgegaan van de verstrekte WTG- en Buiten-WTG-geneesmiddelen ongeacht of deze vergoed worden door de zorgverzekeraar. Medische hulpmiddelen zoals stoma- en incontinentiematerialen, alsmede niet-geneesmiddelen die niet geregistreerd worden via het apotheekinformatiesysteem, worden niet meegeteld bij de vaststelling van de verwerkingsgraad.

De hoogte van de verwerkingsgraad bepaalt grotendeels de werkdruk in de apotheek. Diverse factoren, zoals de mate waarin apothekers met voorschrijvers afspraken maken over geautomatiseerde receptverwerking, de wijze waarop avond- en weekenddiensten zijn georganiseerd, de toenemende robotisering in de apotheek en de mate waarin in apotheekbereidingen wordt voorzien, spelen eveneens een rol in de ervaren werkdruk.

Schijn bedriegt

Met ingang van 2006 vallen de verbandmiddelen niet langer onder de farmaceutische hulp, maar worden ze tot de medische hulpmiddelen gerekend. Dit betekent dat het aantal verstrekte verbandmiddelen in 2006 niet meer wordt meegerekend bij de vaststelling van de verwerkingsgraad, waar dit in 2005 nog wel het geval was. Worden de 4 miljoen afleveringen van deze middelen in 2006 alsnog meegenomen, dan bedraagt de verwerkingsgraad 14.590 voorschriften per fulltime assistent, een toename van ruim 3,5%. De SFK constateert dat het aantal via de openbare apotheken verstrekte receptplichtige geneesmiddelen het afgelopen jaar met 6% sterk is gestegen. Door de genoemde herdefiniëring van de farmaceutische hulp is het overall-stijgingspercentage echter blijven steken op 3,3%, waardoor de druk op de werkvloer lager lijkt dan deze in feite is.

Vooral parttimers

Op 1 januari 2007 waren er volgens opgave van het Pensioenfonds Medewerkers Apotheken (PMA) 15.427 personen werkzaam als apothekersassistent in een openbare apotheek. Ten opzichte van het voorgaande jaar betreft dit een stijging van 331 personen (+2,2%). De meeste apothekersassistenten geven er de voorkeur aan om parttime te werken. Evenals in 2005 kwam de gemiddelde werkweek het afgelopen jaar uit op 25,5 uur. Van alle apothekersassistenten heeft 26% een voltijdsbetrekking (36 uur per week). Slechts 1% van de werkzame apothekersassistenten is een man. Het aantal ondersteunende medewerkers in openbare apotheken is toegenomen van 5.162 tot 5.457 personen (+5,7%). Ook hierbij gaat het in veruit de meeste gevallen (77%) om vrouwen. Van de ondersteunende medewerkers heeft 18% een voltijdsbetrekking. Gemiddeld werken zij een kleine 20 uur per week.

Afname aantal vacatures

In de jaren 2001 en 2002 was de werkdruk in de openbare apotheken zeer hoog. Volgens de Stichting Bedrijfsfonds Apotheken (SBA) had destijds 37% van de openbare apotheken een vacature voor een apothekersassistente uitstaan. In de jaren 2003-2006 is dit percentage gedaald en gestabiliseerd. Het afgelopen jaar had ongeveer 11% van de apotheken een openstaande vacature voor een assistente. Het relatief lage aantal openstaande vacatures en de beperkte groei van het personeel lijken te duiden op een stabiele arbeidsmarkt in de apotheekbranche. Als de voorschriftengroei van 2006 zich ook in de komende periode voortzet, is het mogelijk dat hierin verandering gaat komen. De markt speelt doorgaans pas met enige vertraging in op deze ontwikkelingen.

Ontwikkeling verwerkingsgraad in de openbare apotheek

De op het eerste gezicht beperkte stijging van de verwerkingsgraad in 2006 is beïnvloed door wijzigingen binnen de farmaceutische hulp. Als de verbandmiddelen worden meegeteld, leidt dit tot 369 extra voorschriften per fulltime assistent.