Gebruik antipsychotica groeit gestaag

Een arts schrijft antipsychotica voor bij een patiënt die lijdt aan psychotische verschijnselen zoals wanen, verwardheid, hallucinaties en schizofrenie. Deze groep geneesmiddelen is onder te verdelen in de klassieke antipsychotica, die tot in de jaren 70 van de vorige eeuw in de handel zijn gebracht en de atypische antipsychotica die daarna zijn geïntroduceerd. De meest voorkomende bijwerking van antipsychotica is de extrapiramidale, waarbij parkinson-achtige spiercontracties optreden. Bij de atypische antipsychotica zouden deze bijwerkingen minder op de voorgrond treden. Patiënten gebruiken al deze middelen normaal gesproken chronisch.

Omzet

Antipsychotica vallen onder de ATC-code N05A. Ook lithium valt onder deze code, maar laten we hier hier vanwege zijn specifieke toepassing bij manische depressiviteit buiten beschouwing. Naar verwachting komen de uitgaven aan antipsychotica via de Nederlandse apotheken in 2007 uit op € 107,5 miljoen. In 2000 was dat bedrag nog € 43 miljoen, hetgeen neerkomt op een gemiddelde stijging van 14% per jaar. Het aantal verstrekkingen is in diezelfde periode gestegen met gemiddeld 7,9% tot 2,2 miljoen in 2007. Van de in 2007 meest verstrekte antipsychotische middelen (figuur 1) behoren alleen haloperidol en pipamperon tot de klassieke groep. Hoewel het aandeel van deze middelen binnen de groep afneemt, stijgt het aantal voorschriften nog licht. Een zeer sterke stijger is quetiapine.

Gebruikers

Er waren in de eerste helft van 2007 ruim 225.000 gebruikers van antipsychotica waarbij mannen en vrouwen elkaar vrijwel in evenwicht houden. Dat blijkt niet voor de gehele levensfase het geval te zijn. Vóór de 45-jarige leeftijd zijn er meer mannelijke gebruikers, vooral in de jeugdjaren. Na het 50ste levensjaar zijn er juist meer vrouwelijke gebruikers (figuur 2).

Figuur 1: Totaal aantal voorschriften antipsychotica (rechterschaal) en het aandeel van de meest verstrekte antipsychotica (linkerschaal)

Het aantal voorschriften van atypische antipsychoticum quetiapine via de openbare apotheek in Nederland neemt de afgelopen jaren sterk toe; het afgelopen jaar bedroeg de stijging 30 procent.

Figuur 2: Het aantal gebruikers van antipsychotica per 1000 inwoners in de betreffende leeftijdsgroep, gemeten in de eerste helft van 2007

In de leeftijdsgroep van 3- tot 14-jarigen gebruiken 3 tot 5 keer zo veel jongens als meisjes een antipsychoticum.