Dubbelleven voor niet-pakketgeneesmiddelen

Van receptplichtige geneesmiddelen die niet in het basispakket zijn opgenomen gingen in 2007 4,3 miljoen verstrekkingen over apotheekbalie. Dat is 3% van het totale aantal verstrekkingen van receptplichtige geneesmiddelen. Anticonceptiva maken het overgrote deel uit van de receptgeneesmiddelen die niet via de basisverzekering worden vergoed. Zonder deze anticonceptiva komt het aantal voorschriften van receptplichtige niet-pakketgeneesmiddelen in 2007 uit op 940.000. Voor 78% van deze 940.000 zijn slechts tien geneesmiddelen verantwoordelijk.

Met ingang van 1 januari 2008 zijn anticonceptiva weer voor vrouwen van alle leeftijden in het basispakket opgenomen. Daardoor zal het aantal verstrekkingen van niet-vergoedbare receptgeneesmiddelen in 2008 sterk afnemen.

Gedeeltelijk in pakket

Dat een geneesmiddel niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering, geldt niet per se voor alle middelen met dezelfde werkzame stof. Sommige werkzame stoffen van de tien meest voorgeschreven niet-vergoede receptgeneesmiddelen zien we in een andere vorm of sterkte of met een andere merknaam terug bij de geneesmiddelen die wel in het basispakket zijn opgenomen. Dit zijn sildenafil, promethazine, bupropion en finasteride.

Viagra/Revatio

Sildenafil is onder de merknaam Viagra geregistreerd voor de behandeling van erectiestoornissen. Viagra is verkrijgbaar in tabletten van 25, 50, en 100 mg. Onder de naam Revatio is sildenafil verkrijgbaar in een tablet van 20 mg. Revatio is geregistreerd voor de behandeling van pulmonale arteriële hypertensie en komt voor vergoeding in aanmerking. De overheid heeft als voorwaarde aan de vergoeding van sildenafil gesteld dat het uitsluitend ten laste van het basispakket mag worden verstrekt aan verzekerden die lijden aan pulmonale arteriële hypertensie (klasse III).

In 2007 werd Revatio ruim 2200 keer verstrekt, tegen 150.000 verstrekkingen van Viagra. De uitgaven aan Revatio bedroegen ruim € 2 miljoen. Dit bedrag correspondeert met de verwachtingen ten tijde van de opname in het basispakket. Aan het niet-vergoede Viagra werd ruim € 9 miljoen uitgegeven.

Zyban/Wellbutrin

Een ander geneesmiddel met een dubbelleven is bupropion. Bupropion is als Zyban geregistreerd ter ondersteuning van het stoppen met roken. Geneesmiddelen met deze toepassing zijn, net als nicotinepleisters, niet opgenomen in het basispakket. Zyban is verkrijgbaar in tabletten van 150 mg. In dezelfde sterkte maar onder de naam Wellbutrin XR wordt bupropion ingezet voor de behandeling van depressie. Wellbutrin is ook verkrijgbaar in tabletten van 300 mg. Evenals Revatio wordt ook Wellbutrin uitsluitend onder voorwaarden ten laste van de basisverzekering verstrekt.

Opvallend is het prijsverschil tussen Zyban en Wellbutrin. Een tablet Wellbutrin van 150 mg kost € 0,64, terwijl Zyban bijna tweemaal zo duur is. De prijs van Wellbutrin komt overeen met de vergoedingslimiet voor het middel binnen het Geneesmiddelvergoedingssysteem. Wellbutrin is in een cluster ondergebracht met andere antidepressiva. Als de prijs gelijk zou zijn aan die van de Zyban-tablet met dezelfde sterkte, zouden gebruikers van Wellbutrin moeten bijbetalen. Het aantal voorschriften van Wellbutrin kwam in 2007 uit op bijna 4500; de uitgaven daaraan bedroegen € 125.000. Aan Zyban is ruim € 2 miljoen uitgegeven (45.000 voorschriften).

Propecia/Proscar

De hierboven beschreven geneesmiddelen zijn in 2007 aanzienlijk vaker buiten het basispakket verstrekt dan erbinnen. Voor finasteride geldt het omgekeerde. In een lage dosering van 1 mg is finasteride onder de naam Propecia geïndiceerd voor beginnende kaalheid. In de hogere dosering van 5 mg wordt finasteride onder de naam Proscar ingezet bij goedaardige prostaatklachten. In 2007 bedroeg het aantal verstrekkingen daarvan 150.000. Het aantal verstrekkingen van het niet in het basispakket opgenomen finasteride bedraagt daarvan een vijfde deel. De uitgaven besloegen € 8 miljoen respectievelijk € 2,7 miljoen. Vanaf juni 2007 zijn finasteridetabletten van 5 mg overigens ook generiek beschikbaar.

Promethazine

Hoestmiddelen maken geen onderdeel uit van het basispakket. Promethazinestroop is geregistreerd als hoestmiddel en wordt om die reden niet vergoed. Promethazinetabletten en -injecties worden ingezet bij allergische aandoeningen. Het aantal verstrekkingen van promethazinestroop kwam in 2007 uit op 78.000. Van de tabletten registreerde de Stichting Farmaceutische Kengetallen 230.000 verstrekkingen en van de injectievorm 1600. Omdat promethazine tot de oude geneesmiddelen behoort zijn de uitgaven – zeker in vergelijking met de andere hier beschreven middelen – aan de lage kant: in totaal ging het in 2007 om € 2,1 miljoen, waarvan bijna 27% door de hoesters zelf moest worden opgebracht.