Aandeel geneesmiddelkosten onder 10%

Bij de gemiddelde kosten per Nederlander zijn tevens de kosten inbegrepen die zijn gemoeid met de levering van dure geneesmiddelen (gemiddeld € 52 per persoon). Van dure geneesmiddelen bedragen de kosten per voorschrift meer dan € 500. Deze middelen worden vaak via geselecteerde apotheken op de markt gebracht. Door de sterke stijging van het gebruik van dure geneesmiddelen, die in sommige landen alleen via het ziekenhuis verkrijgbaar zijn, kruipt Nederland meer richting het West-Europees gemiddelde. Door het preferentiebeleid zijn de prijzen van generieke geneesmiddelen in ons land sinds juni 2008 echter drastisch gedaald. Dit heeft ertoe geleid dat de uitgaven per hoofd van de bevolking niet verder zijn opgelopen, maar beperkt zijn gebleven tot € 335.

Buurlanden

In onze buurlanden ligt de geneesmiddelenconsumptie 18 tot 68% hoger. In België is in 2008 gemiddeld € 395 per hoofd besteed aan geneesmiddelen, in Duitsland € 458 en in Frankrijk € 564. Bij gebrek aan actuele gegevens over heel Groot-Brittannië kan de SFK alleen rapporteren over Engeland, waar de uitgaven per hoofd van de bevolking in 2008 zijn uitgekomen op € 224, de laagste van Europa. Een belangrijke factor hierbij is wel dat dure geneesmiddelen in dat land zijn voorbehouden aan ziekenhuizen en deze uitgaven dus buiten de extramurale scope vallen. In vergelijking met het van oudsher zuinige Denemarken liggen de uitgaven per hoofd van de bevolking in ons land ruim een kwart hoger. De Zuid-Europese landen hebben traditiegetrouw eveneens lage geneesmiddelenuitgaven per inwoner. Nederland bevond zich in 2008 boven het niveau van Italië (€ 318), maar was goedkoper dan Portugal (€ 346) en Spanje (€ 347).

Aandeel in zorgkosten minder dan 10%

In 2008 maakten de geneesmiddelenuitgaven (pakket en niet-pakket) 9,8% uit van de totale zorgkosten in Nederland. Dit is een procentpunt lager dan in 2007. Deze daling is ondanks een stijging van de dure geneesmiddelen met 23% toe te schrijven aan sterke prijsverlagingen in 2008 in het generieke segment en aan een toename van de overige zorgkosten. In het algemeen is het aandeel van de uitgaven aan farmaceutische hulp groter naarmate het land zuidelijker ligt, waarbij Finland een uitzondering vormt.

Verklaringen

De verschillen in geneesmiddelenconsumptie zijn deels verklaarbaar door de vergrijzing. In Nederland is 14,8% van de bevolking 65 jaar en ouder. In Frankrijk, België en Duitsland ligt het aandeel 65-plussers met respectievelijk 16,5%, 17,1% en 20,1% een stuk hoger. Een persoon van 65 jaar of ouder gebruikt in ons land driemaal zo veel geneesmiddelen als gemiddeld. Een andere reden voor de relatief lage uitgaven in ons land is het gebruik van generieke geneesmiddelen. De Nederlandse apotheken leveren inmiddels in 57% van de gevallen een generiek middel. Dit is vergelijkbaar met landen als Duitsland en Groot-Brittannië. In de meeste andere landen, waaronder België, Frankrijk, Spanje, Italië, Oostenrijk en Zwitserland, ligt dit aandeel binnen de range van 10 tot 20%. Een terughoudend voorschrijfbeleid en slikgedrag, kenmerkend voor de Nederlandse situatie van de afgelopen jaren, is echter een van de belangrijkste verklaringen voor de relatief lage geneesmiddelenuitgaven. Vanaf medio 2008 is de invloed van de prijsverlagingen in het kader van het preferentiebeleid de tweede belangrijkste verklaring voor de lage geneesmiddelconsumptie in ons land.

figuur 1: Uitgaven farmaceutische hulp via apotheekhoudenden als aandeel in de uitgaven aan gezondheidszorg in 2008

De geneesmiddelbestedingen in Nederland zijn van een vergelijkbaar laag niveau als in de van oudsher goedkopere Zuid-Europese landen. Het aandeel dat de geneesmiddelen uitmaken van de totale zorgkosten komt in Nederland veel lager uit.

figuur 2: Uitgaven farmaceutische hulp via apotheekhoudenden als aandeel in de uitgaven aan gezondheidszorg in 2008

Nog geen 10% van de totale zorguitgaven in Nederland komt voor rekening van geneesmiddelen. Nederland behoort hiermee tot de hekkensluiters in West-Europa.