Uitgaven top 10 sterk gewijzigd

Adalimumab en etanercept, die voorgaande jaren de koplopers waren in de lijst van pakketgeneesmiddelen met de hoogste uitgaven, zijn in 2012 uit die lijst verdwenen. Zij behoren namelijk tot de TNF-alfaremmers waarvan de bekostiging met ingang van 1 januari 2012 uit het ziekenhuisbudget moet komen, zelfs als patiënten ze buiten de muren van het ziekenhuis gebruiken. Het wegvallen van adalimumab en etanercept bood drie geneesmiddelen bij astma/COPD de ruimte om samen de top 3 te vormen, zonder dat de omzet van deze middelen in 2012 belangrijk toenam. De uitgaven aan de lijstaanvoerder salmeterol/fluticason namen zelfs met 8% af.
Atorvastatine dat in de lijst van vorig jaar de drie astma/COPD-middelen nog voorafging, moet nu genoegen nemen met de vierde plaats. Van dit middel is de omzet sterk gedaald door het aflopen van het patent.

Ook uit de top

Naast de TNF-alfaremmers verdwenen ook de twee maagzuurremmers esomeprazol en omeprazol uit de top 10. De daling van de uitgaven aan deze geneesmiddelen heeft onder meer te maken met de beperking van de aanspraak op maagmiddelen. Sinds 1 januari 2012 krijgen alleen chronische gebruikers van maagzuurremmers deze nog vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Voor esomeprazol speelt daarnaast nog mee dat ook voor dit middel het patent verliep.

In de top

Doordat vier middelen uit de uitgaven top 10 verdwenen, zijn er ook vier nieuwkomers. De hoogste binnenkomer is darbepoëtine alfa* op plaats 6. De uitgaven aan dit middel, dat wordt toegepast bij ernstige anemie, stegen van bijna € x miljoen in 2011 naar bijna € y miljoen in 2012. Deze relatief sterke stijging van de uitgaven aan darbepoëtine alfa* gaat ten koste van epoëtine. Darbepoëtine alfa* krijgt in toenemende mate de voorkeur boven epoëtine omdat het minder vaak hoeft te worden toegediend. Vanwege de keuze van de fabrikant om dit middel uitsluitend via een beperkt aantal apotheken te verstrekken, gaat de omzet van dit middel, evenals die van groeihormoon somatropine (plaats 8), grotendeels aan de reguliere apotheker voorbij. * Overigens zal somatropine volgend jaar niet meer voorkomen in deze lijst, omdat per 1 januari 2013 opnieuw een aantal geneesmiddelen zijn overgeheveld naar het ziekenhuisbudget.
Na een jaar afwezigheid heeft metoprolol opnieuw een plaats bij de bovenste tien. Nieuw zijn ook de laxantia op basis van combinaties met macrogol. Deze middelen die ook voor darmlediging bij darmonderzoek worden gebruikt, maakten hun opwachting in de top 10 vooral dankzij een toename van het gebruik. Dit geldt ook voor het insuline analogon glargine. De toegenomen omzet in 2012 was voldoende om de top 10 af te sluiten.

Nieuw bij de SFK

Voor 2012 baseert de SFK de uitgaven voor de farmaceutische zorg voor het eerst op de door de apotheken bij de zorgverzekeraars in rekening gebrachte declaraties. Tot en met 2011 hanteerde de SFK hiervoor de door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vastgestelde maximumtarieven en de apotheekinkoopprijzen van de geneesmiddelen, verminderd met de wettelijke clawback. Sinds de invoering van de vrije tarieven per 1 januari 2012 moeten zorgverzekeraars en apothekers de vergoeding voor de farmaceutische zorg met elkaar overeenkomen. Door contractafspraken kunnen de door de verzekeraars aan apothekers uitgekeerde bedragen afwijken van de geneesmiddelkosten die de apotheken bij verzekeraars indienen. Op deze afspraken heeft de SFK geen zicht.

tabel 1: Top 10 uitgaven per pakketgeneesmiddel in 2012

Veel wijzigingen in de lijst die wordt aangevoerd door geneesmiddelen bij astma/COPD.

* Door een misverstand is op de SFK pagina in PW 16 van 19 april 2013 een verkeerde omzet van het middel darbepoëtine alfa genoteerd. Daardoor is het middel onterecht in de top 10 lijst opgenomen. In werkelijkheid zijn de uitgaven ten opzichte van 2011 zelfs gedaald. Daarnaast heeft de SFK gemeld dat de fabrikant dit middel uitsluitend via een beperkt aantal apotheken verstrekt. De fabrikant meldt dat iedere apotheker darbepoëtine alfa aan patiënten kan verstrekken.