Aantal gebruikers van opioïden 5% gestegen

Opioïden hebben grote voordelen voor patiënten met acute ernstige pijn, maar hebben ook aanzienlijke nadelen, met name het risico op afhankelijkheid. De afhankelijkheid treedt vooral op bij sterkwerkende opioïden die kort werken en chronisch worden gebruikt.
Openbare apotheken verstrekten in 2022 aan ruim één miljoen patiënten een opioïd (+5,0% ten opzichte van 2021). Hierbij zijn de parenterale producten, zoals injecties, niet meegeteld omdat deze producten vooral in de oncologie of palliatieve fase worden gebruikt.

Sterkwerkend

Van de ruim één miljoen gebruikers, gebruikten ruim 600.000 patiënten (+6,4%) een sterkwerkend opioïd, al dan niet in combinatie met een zwakwerkend opioïd.
De SFK definieerde sterkwerkende opioïden als alle opioïden (ATC-groep N02A) met uitzondering van producten met tramadol en codeïne. Binnen de sterkwerkende opioïden gebruikte 71% van de patiënten (ruim 430.000, +7,9%) een kortwerkend preparaat; dit zijn alle farmaceutische vormen met uitzondering van orale preparaten met gereguleerde afgifte en pleisters.

Chronisch gebruik

Voor het signaleren van chronisch opioïdgebruik wordt veelvuldig een grens van negentig dagen gebruik aangehouden. Volgens de huisartsenrichtlijn treedt na twee weken al fysieke afhankelijkheid op en wordt voor chronisch gebruik een arbitraire grens van een maand aangehouden. SFK vertaalde deze grens naar meer dan dertig gebruiksdagen per kalenderjaar, waarbij het aantal gebruiksdagen is berekend aan de hand van de afgeleverde hoeveelheid middel en de voorgeschreven dagelijkse dosering. 
Het aantal mensen dat chronisch een sterk- en kortwerkend preparaat gebruikt, is al jaren stabiel rond de ruim 90.000 mensen, evenals het aantal mensen (ruim 25.000) dat naast een kortwerkend preparaat geen langwerkend preparaat gebruikt.

Aantal chronische gebruikers sterk- en kortwerkende opioïden stabiel

Aantal opioïdegebruikers, met uitsplitsing naar werking, werkingsduur en gebruiksduur (2018-2022)