Per 1 januari 1999 worden buiten-WTG-geneesmiddelen niet langer vergoed door de zorgverzekeraar. Dit is één van de maatregelen van het ministerie van VWS om op korte termijn te besparen op de uitgaven aan geneesmiddelen.

Buiten-WTG-geneesmiddelen zijn middelen die zowel bij de drogist als op bij de apotheek verkregen kunnen worden. Als zo'n middel wordt voorgeschreven door een arts en wordt afgeleverd door een apotheker komt het geneesmiddel nu nog in aanmerking voor vergoeding door de zorgverzekeraar. 16% van de geneesmiddelen die (op recept) worden verstrekt via de openbare apotheek behoort tot de categorie Buiten-WTG. De meest voorgeschreven geneesmiddelen in deze categorie zijn pijnstillers, middelen tegen allergie en laxeermiddelen. In 1998 zal er via de openbare apotheek voor ƒ 475 miljoen (incl. BTW) worden besteed aan Buiten-WTG-geneesmiddelen. Straks moeten de gebruikers deze kosten zelf betalen.

Feitelijk is de maatregel van VWS een lastenverschuiving in plaats van een besparing op de geneesmiddelenuitgaven. Men mag er in beginsel van uitgaan dat de artsen de betreffende middelen niet voor niets voorschrijven. Het betekent dat de geneesmiddelen, die in de huidige situatie voor rekening van het collectief komen, straks bij de individuele gebruiker in rekening zullen worden gebracht.

Vooral ouderen zullen financieel nadeel ondervinden van de beperking van het geneesmiddelenpakket. 37,8% van de uitgaven aan buiten-WTG-geneesmiddelen worden gemaakt door personen van 65 jaar of ouder. Ouderen zullen naar verwachting in 1998 ƒ 92 per persoon besteden aan buiten-WTG-geneesmiddelen, terwijl de gemiddelde uitgaven per Nederlander zullen uitkomen op ƒ 33 (figuur 1).

Met het schrappen van de buiten-WTG-geneesmiddelen uit het geneesmiddelenpakket wil het Ministerie van VWS een besparing realiseren van ƒ 130 miljoen per jaar. In eerste instantie dacht het Ministerie van VWS met deze maatregel ƒ 300 miljoen op jaarbasis te kunnen besparen. Deze verwachting is nu bijgesteld tot ƒ 130 miljoen omdat het ministerie er rekening mee houdt dat er een verschuiving zal optreden naar (duurdere) WTG-geneesmiddelen die wel worden vergoed. Mogelijk dat een eerder publicatie van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) over dit onderwerp aanleiding is geweest voor deze bijstelling (zie Data en Feiten selectie nummer 8, juni 1998). De SFK meldde in juni al dat bij de top 10 geneesmiddelenuitgaven Buiten-WTG driekwart is te vervangen door een (duurder) WTG-geneesmiddel dat wel wordt vergoed. Het is dus zelfs niet uit te sluiten dat de beperking van het geneesmiddelenpakket leidt tot een verhoging van de uitgaven in plaats van een besparing. In ieder geval kan voor december 1998 een hamstereffect verwacht worden.

Tabel 1: Top-10 uitgaven aan Buiten-WTG-geneesmiddelen
             eerste helft van 1998, omgerekend naar uitgaven op jaarbasis