Minister Borst blijkt ƒ 217 miljoen tekort te komen op haar geneesmiddelenbudget voor 1998. De overschrijding van het budgettaire kader is volledig toe te schrijven aan de kosten van de geneesmiddelen. De vergoeding die apothekers voor hun zorgverlening ontvangen blijkt wel binnen de budgettaire kaders te zijn gebleven. Dit volgt uit de onderzoekscijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen. De SFK voert permanent marktonderzoek uit via een panel van 925 openbare apotheken die tezamen 8,3 miljoen Nederlanders van geneesmiddelen voorzien.

JOZ-kaders

In het Jaaroverzicht Zorg 1999 heeft het Ministerie van VWS het voor 1998 beschikbare budget voor farmaceutische hulp vastgesteld op ƒ 6.227 miljoen. Dit is 7,7 % meer dan de ƒ 5.780 miljoen die in 1997 aan extramurale farmaceutische hulp is besteed.

De SFK constateert dat de uitgaven farmaceutische hulp in 1998 met 11,5 % zijn gestegen. Dit betekent dat er ƒ 217 miljoen meer is uitgegeven aan geneesmiddelen dan het bedrag waarmee VWS rekening heeft gehouden in haar begroting.

Vergoeding apothekers wel binnen budget

De uitgaven aan farmaceutische hulp vallen in twee componenten uiteen: de kosten van de geneesmiddelen en de vergoeding voor de apothekers. Apothekers kregen in 1998 per afgeleverd geneesmiddel een vast bedrag van ƒ 10,80 vergoed ongeacht de prijs van het geneesmiddel. Deze vaste receptregelvergoeding maakt dat een apotheek geen direct belang heeft bij een hoge geneesmiddelenomzet.

Van het totaal voor 1998 beschikbaar gestelde budget voor farmaceutische hulp van ƒ 6.227 miljoen is ƒ 1.216 miljoen gereserveerd voor de vergoeding van apothekers en apotheekhoudende huisartsen. Uit de SFK-cijfers over 1998 blijkt dat de vergoeding voor apotheekhoudenden met een bedrag van ƒ 1.213 miljoen binnen dit budget is gebleven.

Eind januari stelde Minister Borst dat zij voornemens is om de door haar over 1998 verwachte overschrijding van het geneesmiddelenkader bij apothekers terug te halen middels een korting. De cijfers van de SFK tonen echter aan dat de JOZ-kaders een korting op de vergoeding voor apothekers niet rechtvaardigen.

Oorzaak tekort

De oorzaak van het tekort is in hoofdzaak toe te schrijven aan het feit dat VWS de groei van de uitgaven aan geneesmiddelen onder druk van de budgetdiscipline binnen het huidige kabinet te laag heeft ingeschat. Onderzoek van de SFK toont aan dat de geneesmiddelenkosten structureel stijgen met 10 % per jaar als gevolg van demografische ontwikkelingen, verschuiving van de zorg vanuit het ziekenhuis naar de thuissituatie en de komst van nieuwe geneesmiddelen. De prijskorting van ƒ 100 miljoen die de minister in 1998 aan apotheekhoudenden heeft opgelegd temperde de uitgavengroei weliswaar, maar hiertegenover staan prijsverhogingen die geneesmiddelenfabrikanten overigens al aan het einde van 1997 hebben doorgevoerd. Na een periode van gedwongen prijsverlagingen profiteerden de fabrikanten toen van een opwaartse bijstelling van de maximumprijzen door de koersstijging van het Britse pond.

Tabel 1: geneesmiddelenbudget en geneesmiddelenuitgaven in 1998 

*bedragen in miljoenen guldens