De openbare apotheken hebben in 1999 voor ƒ 6.241 miljoen (excl. BTW) aan geneesmiddelen verstrekt. Dit betreft uitsluitend de geneesmiddelen die in aanmerking komen voor vergoeding via het wettelijk verzekerde geneesmiddelenpakket. Van dit totaalbedrag komt 22% voor rekening van slechts 10 geneesmiddelen: de top-10 van 1999 (tabel 1).

In de top-10 van 1999 prijken overigens dezelfde geneesmiddelen als in de top-10 van het voorafgaande jaar. Wel is de volgorde binnen de top-10 gewijzigd.

Losec op nummer 1

De maagzuurremmer omeprazol (Losec^®) is al enige jaren het geneesmiddel waaraan in Nederland het meeste geld wordt uitgegeven. In 1999 werd Losec, dat geproduceerd wordt door de Zweeds/Britse firma AstraZeneca, 1,8 miljoen keer vanuit de openbare apotheek verstrekt. In totaal werd er ruim f 400 miljoen besteed aan dit middel. Dit is ƒ 60 miljoen meer dan in 1998. Losec is sinds 1988 in ons land verkrijgbaar. Binnen niet al te lange tijd zal het octrooi op Losec vrijvallen.

Met stip

De belangrijkste stijgers binnen de top-10 zijn atorvastatine (Lipitor^®) en Paroxetine (Seroxat^®). Het eerste middel betreft een cholesterolverlagend geneesmiddel dat medio 1997 in Nederland op de markt is gebracht door de Amerikaanse fabrikant Parke-Davis. In 1998 bereikte Lipitor als nieuwkomer al de achtste positie met een totaal aan uitgaven van ƒ 66 miljoen. In 1999 is Lipitor doorgestoten tot de vierde positie met een totaalbedrag van ƒ 115 miljoen. In een jaar tijd stegen de uitgaven dus met 73%.

Het antidepressivum Seroxat is al geruime tijd in ons land verkrijgbaar. Desalniettemin maakt dit middel van het Brits/Amerikaanse SmithKline Beecham een opvallende groei door. In 1999 werd er ƒ 120 miljoen besteed aan Seroxat; ƒ 32 miljoen meer dan in 1998.

Ranitidine

Binnen de top-10 vertoont alleen ranitidine een dalende omzet. Tot halverwege het jaar 1997 was ranitidine uitsluitend verkrijgbaar onder de merknaam Zantac^® van de Britse producent Glaxo Wellcome. Op dat moment verviel het octrooi op ranitidine. Sindsdien produceren diverse leveranciers het geneesmiddel onder de stofnaam zelf. In 1999 ging ranitidine 1 miljoen keer over de apotheekbalie. In 160.000 gevallen werd nog het originele Zantac verstrekt.

Uitgavengroei

De top-10 bepaalt niet alleen 22% van de totale uitgaven aan geneesmiddelen in ons land, maar ook nog eens 28% van de totale uitgavengroei in 1999. De uitgaven voor de top-10-middelen stijgen dus sneller dan gemiddeld. Daarnaast zijn de top-10-middelen beduidend duurder dan gemiddeld. Bij een geneesmiddel uit de top-10 bedragen de uitgaven per voorschrift gemiddeld ƒ 155 tegenover ƒ 53 voor het totale pakket.

85% van de uitgaven aan de top-10-middelen is terug te voeren op het geneesmiddelengebruik van patiënten van 40 jaar of ouder.

Tabel 1: Top-10 geneesmiddelenuitgaven in 1999