Ten opzichte van de meeste Europeanen gebruiken Nederlanders relatief weinig geneesmiddelen. Dit is reeds enige jaren een vertrouwd beeld. Na de prijsverlagingen als gevolg van de Wet Geneesmiddelenprijzen en het terughalen van korting bij apotheken via de "claw back" blijkt Nederland ook qua uitgavenniveau te behoren tot de Europese staartgroep. Dit volgt uit een bewerking die de Stichting Farmaceutische Kengetallen uitvoerde op enquêtecijfers van de Pharmaceutical Group of the European Union (PGEU). In 1998 werd er gemiddeld ƒ 421 aan geneesmiddelen per persoon in de openbare apotheek besteed. De (zelfzorg)geneesmiddelen die niet worden vergoed door de zorgverzekeraar zijn in dit bedrag begrepen. De Nederlandse geneesmiddelenuitgaven liggen daarmee 30 tot 45% onder het uitgavenpatroon in landen als België (ƒ 600 per persoon), Duitsland (ƒ 618 per persoon) en Frankrijk (ƒ 750 per persoon).

Politieke discussie

Afgaand op de cijfers van andere Europese landen kan men zich afvragen of het wel terecht is dat de geneesmiddelenuitgaven in Nederland de afgelopen jaren tot zo veel politieke discussie hebben geleid. De Nederlandse uitgavencijfers steken in zijn algemeenheid immers gunstig af tegen de cijfers van andere West-Europese landen. Anderzijds kan worden geconstateerd dat de geneesmiddelenuitgaven fors zullen stijgen als de Nederlandse mentaliteit rond het geneesmiddelengebruik zich de komende jaren conformeert aan het Europese beeld.

Apotheekkosten

Bij het beheersen van de geneesmiddelenuitgaven in ons land zijn de ogen vaak gericht op de laatste schakel in de farmaceutische bedrijfskolom: de apotheken. Het huidige kabinet stelt zich op de lijn dat het stimuleren van marktwerking door het scheppen van meer distributiepunten zal bijdragen aan het beheersen van de geneesmiddelenuitgaven. Een standpunt dat niet wordt bevestigd door de Europese cijfers. Een apotheek in Nederland bedient gemiddeld 9.000 personen. In Frankrijk (1 apotheek per 2.500 personen), Duitsland (1 apotheek per 4.000 personen) en Italië (1 apotheek per 3.500 personen) is de apotheekdichtheid 2 tot 3 keer zo hoog als in ons land. In deze landen wordt er niet alleen meer uitgegeven aan geneesmiddelen, ook de kosten van de distributie en de dienstverlening door apotheken zijn verhoudingsgewijs hoger dan in Nederland. Na de ophoging van het "claw back"-percentage tot 6,82% per 1 januari 2000 bedraagt het gemiddelde brutowinstpercentage (inclusief netto inkoopvoordelen) van een gemiddelde apotheek in ons land 23%. In de meeste landen is een brutowinstpercentage van 25% gebruikelijk. De Franse apotheken spannen met gemiddeld 30% de kroon.

Figuur 1: geneesmiddelenuitgaven per persoon via de openbare apotheek in 1998

Bron: Pharmaceutical Group of the European Union Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: apotheekvergoeding per persoon in 1998