30 november 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 48

De terroristische aanslag op het WTC in New York op 11 september heeft grote gevolgen gehad voor de economische vooruitzichten, het consumentenvertrouwen en de onderlinge maatschappelijke verhoudingen in ons land. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) heeft onderzocht of de gebeurtenissen van 11 september en de hieruit voortvloeiende onrust onder de bevolking hebben geleid tot een verandering in het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen. Hiertoe analyseerde de SFK het verstrekkingspatroon voor deze middelen in de weken direct na de aanslag. Uit deze analyses blijkt dat er vooralsnog niet méér van dergelijke geneesmiddelen via de openbare apotheek zijn verstrekt. Gemeten in het aantal dagdoseringen is het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen stabiel gebleven ten opzichte van het vorige jaar.

De eerste signalen

De toegenomen onrust onder de Nederlandse bevolking ten gevolge van de gebeurtenissen zouden ertoe hebben kunnen leiden dat of meer personen slaap- en kalmeringsmiddelen zijn gaan gebruiken, of dat chronische gebruikers meer dan wel zwaardere middelen tot zich zijn gaan nemen. Dit laatste is overigens niet geheel waarneembaar voor de SFK, omdat de SFK geen zicht heeft op het medicijnenkastje van de mensen thuis. In beide gevallen zal er evenwel sprake zijn van een verandering in het verstrekkingspatroon van deze middelen via de openbare apotheek. Slaap- en kalmeringsmiddelen mogen maximaal voor de duur van één maand worden verstrekt. Hoewel het structurele beeld pas na enkele maanden vast te stellen is, zijn de cijfers van de maand september al voldoende indicatief om te constateren of er zich grote veranderingen voordoen.

Gebruik stabiel

In september 2001 is er via de openbare apotheken 400.000 keer een slaapmiddel verstrekt en 460.000 keer een kalmeringsmiddel. Dit betreft voor beide middelen een daling van 3% ten opzichte van het aantal verstrekkingen in september 2000. De daling houdt verband met het feit dat september 2001 één doordeweekse dag minder telt dan september 2000. Als gecorrigeerd wordt voor het aantal doordeweekse dagen is er sprake van een beperkte toename van het aantal verstrekkingen van 1,6%. Deze toename wijkt nauwelijks af van de toename van het aantal verstrekte slaap- en kalmeringsmiddelen in de periode januari tot en met augustus. Ook is er in de maand september niet een grotere hoeveelheid per recept verstrekt. Slaapmiddelen werden gemiddeld voor de duur van 16,7 dagen afgeleverd (2000: 16,8 dagen) en kalmeringsmiddelen voor de duur van 24,7 dagen (2000: 24,9 dagen). Per saldo is er dus sprake van een stabiel afleverniveau. Dit blijkt ook als de verstrekkingen van dag tot dag met elkaar worden vergeleken (figuur 1 en figuur 2). De SFK signaleert daarnaast geen opvallende verschuivingen in het gebruik van specificieke slaap- en kalmeringsmiddelen.

Figuur 1: gebruik van kalmeringsmiddelen in september 2001 versus september 2000*.

Figuur 2: gebruik slaapmiddelen in september 2001 versus september 2000*.

*Ten behoeve van de onderlinge vergelijking zijn de verstrekkingen in september 2000 1 dag naar achteren verschoven.